ในปี 2010 กลุ่มนักโบราณคดีนำโดย สตีเฟ่น ฮุสตัน ทำการขุดค้นที่ยอดเขาใกล้ๆเมืองเก่าแห่งอาณาจักรมายาโบราณ ได้ค้นพบปิระมิดที่มีขนาดความสูง 13 เมตร  ที่ยอดของปิระมิดนักโบราณคดีพบพระราชวังและสุสานซึ่งเชื่อว่าเป็นเป็นของผู้ปกครองเมืองคนแรก ซึ่งน่าจะมีชีวิตอยู่ในช่วงราว ศตวรรษที่ 350 ถึง 400

ในช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน ทีมนักโบราณคดีได้สังเกตเห็นร่องรอยของวิหารแห่งดวงอาทิตย์ที่ซ่อนตัวอยู่ด้านหลังสุสานของผู้ปกครองนคร ณ ส่วนยอดปิระมิด หลังจากทำการขุดค้นต่อไป ทีมวิจัยก็ได้พบกับงานศิลปะที่ไม่เคยมีการค้นพบมาก่อน

เมื่อ 1600 ปีก่อน วิหารแห่งอาทิตย์ถูกทาด้วยสีแดงทั้งหมดซึ่งทำให้สามารถมองเห็นได้เป็นระยะทางหลายไมล์ และยังประดับตกแต่งไปด้วยใบหน้าขาดใหญ่ใส่หน้ากากซึ่งเชื่อว่าคือเทพเจ้าแห่งดวงอาทิตย์

ด้านหนึ่งของวิหารถูกตกแต่งด้วยปูนปั้นใบหน้าของเทพเจ้าแห่งดวงอาทิตย์ ใบหน้าหนึ่งถูกปั้นให้มีลักษณะคล้ายฉลาม เปรียบเหมือนเป็นตัวแทนของดวงอาทิตย์ที่ขึ้นจากทะเลแคริเบียนทางฝั่งตะวันออก ส่วนอีกใบหน้าหนึ่งที่สวมหน้ากากที่มีเครื่องหมายกากบาทคาดอยู่ระหว่างดวงตาทั้งสองข้างเปรียบดั่งพระอาทิตย์ยามเที่ยงวันที่ดื่มเลือดเป็นอาหาร และใบหน้าสุดท้ายดูคล้ายเสือจากัวร์ที่เพิ่งตื่นจากการงีบหลับยามโพล้เพล้

ในวัฒนธรรมมายาดวงอาทิตย์มีความเชื่อมโยงใกล้ชิดกับการเริ่มต้นใหม่และเทพดวงอาทิตย์กับการปกครองโดยกษัตริย์ ดังนั้นใบหน้าแห่งอาทิตย์ที่ตกแต่งอยู่ที่วิหารถัดจากสุสานอาจจะมีความหมายว่าบุคคลที่ถูกฝังอยู่ภายในคือกษัตริย์องค์แรกที่เป็นผู้ก่อตั้งราชวงศ์ El Zotz's  วิหารถูกสร้างเพื่ออุทิศให้กับดวงอาทิตย์ซึ่งเป็นเทพแต่มีการเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับกษัตริย์ซึ่งแน่นอนว่า ปิระมิด Diablo นี้จะช่วยต่อยอดความรู้เกี่ยวกับพิธีกรรมและความเชื่อทางศาสนาของชาวมายาในยุคต้นๆได้

ทีมสำรวจของฮุสตัน ยังได้ค้นพบว่ามีการบูรณะซ่อมแซมหรือเปลี่ยนแปลงโดยชาวมายาเองมาหลายชั่วอายุ ซึ่งเห็นได้จาก จมูกและปากของรูปปั้นถูกทำลายและสร้างขึ้นใหม่อย่างเป็นระบบ ใบหน้าที่ถูกค้นพบ ณ วิหาร El Zotz นั้น มีลักษณะเฉพาะเป็นอย่างมาก และมีคุณค่าอย่างยิ่ง เพราะพวกมันจะช่วยยืนยันทฤษฎีเกี่ยวกับเทพพระอาทิตย์แห่งอาณาจักรมายาได้ "เราได้จินตนาการถึงเทพดวงอาทิตย์ไว้หลากหลาย เราต้องนำข้อมูลที่ได้จากหลากหลายแหล่งมาประกอบรวมกันเพื่อสร้างทฤษฎีนี้ขึ้นมา แต่ครั้งนี้เราได้เจอทั้งหมดรวมอยู่ในที่เดียวกัน ซึ่งเราจะสำรวจวิหารนี้ทั้งหมดตามลำดับและจะเผยแพร่ความลับที่ถูกซ่อนอยู่ต่อไปในอนาคตอันใกล้" 

ข่าวจาก www.nationalgeographic.com