เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม นายนิมิตร์ เทียนอุดม ผู้อำนวยการมูลนิธิเข้าถึงเอดส์ เปิดเผยว่า ที่ผ่านมาล็อบบี้ยิสต์บริษัทยาข้ามชาติพยายามแทรกเข้าไปในหน่วยงานต่าง ๆ เช่น เป็นคณะอนุกรรมาธิการของวุฒิสภา เพื่อโจมตีการประกาศบังคับใช้สิทธิในประเทศไทย ทั้งที่เครือข่ายผู้ติดเชื้อฯ เคยร้องเรียนถึงความไม่ชอบธรรมดังกล่าว ก็ยังปล่อยให้มีรายงานที่มีอคติและไม่มีฐานทางวิชาการออกมา และล่าสุดยังพยายามใช้ชื่อของสภาหอการค้าแห่งประเทศไทย จัดจ้างผู้เชี่ยวชาญด้านทรัพย์สินทางปัญญาจากยุโรป มาทำงานวิจัยเร่งด่วนใน 2 สัปดาห์ เพื่อสนับสนุนการยอมรับเนื้อหาความตกลงที่เกินไปกว่าข้อตกลงทริปส์ (TRIPs )

                   “เราจะทำหนังสืออย่างเป็นทางการไป เพื่อสอบถามเรื่องนี้กับสภาหอการค้าแห่งประเทศไทย เพราะข่าวที่ได้มาไม่ใช่เงินสภาหอการค้าที่จัดจ้าง แต่เป็นเงินของอุตสาหกรรมยาข้ามชาติที่ทำอย่างไม่ชอบธรรม เราต้องการรู้ว่าสภาหอการค้าฯ ยอมรับให้เกิดการกระทำเช่นนี้ได้อย่างไร พวกเราไม่ได้ค้านการทำเอฟทีเอ แต่คัดค้านการทำเอฟทีเอที่เอาแต่ประโยชน์ทางการค้าของคนบางกลุ่ม โดยทิ้งภาระให้คนทั้งประเทศแบกรับ หากการเจรจาการค้าใช้วิชาการเข้าช่วย และมีกระบวนการการมีส่วนร่วมของประชาชนอย่างแท้จริง ไม่ใช่รับสนองกันเป็นลูกคลื่นแบบนี้ ซึ่งเป็นความผิดปกติ ตั้งแต่การทำความเห็นของกรมเจรจาฯ ที่บิดเบือนงานวิจัยทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ในประเทศไทยว่า การยอมรับทริปส์พลัส (TRIPs Plus) ไม่มีผลกระทบ เชื่อว่างานนี้เป็นการจับมือกันระหว่างผู้ส่งออกสินค้าเกษตรรายใหญ่และกลุ่มบริษัทยาข้ามชาติ” นายนิมิตร์กล่าว

ผู้อำนวยการมูลนิธิเข้าถึงเอดส์กล่าวว่า ภาคประชาสังคมไม่ได้คัดค้านการเจรจาเอฟทีเอกับสหภาพยุโรป แต่การเร่งรัด บิดเบือนความจริง ละทิ้งงานวิชาการ และการแผ่ซ่านทางอิทธิพลของล็อบบี้ยิสต์เช่นนี้เป็นเรื่องที่รับไม่ได้

                        “พวกเราจะขอติดตามตรวจสอบและร้องเรียนไปทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และขอเรียกร้องให้กรมเจรจาการค้า กระทรวงพาณิชย์ นำเอกสาร Scoping exercise ที่ไปทำกับสหภาพยุโรปเมื่อปลายเดือน ก.ค.ออกมาเปิดเผย เพราะถือว่าเป็นการพยายามไปทำความผูกพันไว้ก่อนหน้าที่เรื่องนี้จะผ่านความเห็นชอบของรัฐสภา เราเชื่อว่า รัฐบาลชุดนี้จะต้องฟังเสียงประชาชน” นายนิมิตร์กล่าว

ด้านนายอภิวัฒน์ กวางแก้ว ประธานเครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ ประเทศไทย กล่าวว่า นอกจากวุฒิสภา และสภาหอการค้าแล้ว ที่ผ่านมา กลุ่มเหล่านี้ยังแทรกซึมเข้ามาเคลื่อนไหวในนามสภาอุตสาหกรรมด้วย

                        “ในคณะกรรมการกลไกความร่วมมือระดับประเทศ (Country Coordinating Mechanism- CCM) ของกองทุนโลก (Global Fund) ในประเทศไทย คนเหล่านี้ไปล็อบบี้ให้สภาหอการค้าแห่งประเทศไทย และสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ส่งสมาคมผู้ผลิตยาและเวชภัณฑ์ หรือ PReMA และตัวแทนสมาคมโรงพยาบาลเอกชนมาเป็นผู้แทนใน CCM ซึ่งภาคประชาสังคมกังขาถึงความเหมาะสมและการทับซ้อนด้านผลประโยชน์ ทำให้มีการคัดค้านทั้งจากภาคประชาสังคมและภาควิชาการโดยตลอด และเราได้ทำหนังสือคัดค้านอย่างเป็นทางการไปยังสภาธุรกิจทั้งสองแล้ว” นายอภิวัฒน์ให้ข้อมูล

ทั้งนี้ เมื่อวันที่ 9 ส.ค.ที่ผ่านมา กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ ในฐานะเลขานุการการประชุมระดับสูง เพื่อพิจารณาเตรียมการเปิดการเจรจาการค้าเสรีของไทย ได้เสนอต่อรัฐบาลว่า ควรกำหนดให้ไทยมีท่าทีการเจรจาที่ยืดหยุ่น โดยอาจยอมรับข้อผูกพันที่มากกว่า TRIPs หรือยอมรับ TRIPs Plus ในการจัดทำการค้าเสรีกับสหภาพยุโรป เนื่องจากการคุ้มครองข้อมูลทดสอบยา (Data Exclusivity) เพิ่มเติม 5 ปีจะไม่มีผลกระทบต่อราคายาในปัจจุบัน และการคุ้มครองข้อมูลทดสอบยาอาจมีผลทำให้ยาสามัญ (Generic drugs) วางตลาดได้ช้าลงแต่ไม่เกิน 5 ปี จึงทำให้ผลกระทบต่อยามีจำกัด

อีกทั้งจะเร่งนำร่างกรอบดังกล่าวเข้าสู่ที่ประชุมคณะรัฐมนตรีใน 1-2 สัปดาห์นี้ เพื่อให้ทันการพิจารณาของรัฐสภาในสมัยนี้ แม้จะมีเสียงคัดค้านจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องว่า ข้อสรุปดังกล่าวไม่เป็นความจริง เพราะมีงานวิจัยอย่างน้อย 3 ชิ้น ที่ใช้งบประมาณกรมเจรจาฯจัดจ้างต่างชี้ว่า มีผลกระทบรุนแรง แค่เพียงการผูกขาดข้อมูลทางยาประการเดียว จะทำให้ค่าใช้จ่ายด้านยาเพิ่มขึ้นทุกปี โดยนับจากปีที่ 5 เป็นต้นไปจะมีผลกระทบมากกว่า 80,000 ล้านบาทต่อปี ดังนั้นทุกงานศึกษาจึงสรุปว่า ไม่ควรรับข้อตกลงด้านทรัพย์สินทางปัญญาที่เกินไปกว่าทริปส์