ภาคประชาสังคมยื่นหนังสือให้กระทรวงพาณิชย์ข้อให้เร่งจัดการระบบควบคุมราคายา หลังผู้ป่วยจำนวนมากเข้าไม่ถึงการการใช้ยารักษาเนื่องจากราคาแพง จี้ขอสิทธิบัตรยาจำเป็นให้ง่ายขึ้น

4 ก.ค.58 ผู้สื่ข่าวรายงายว่าเมื่อวันที่ 2 ก.ค. ที่ผ่านมา กลุ่มประชาชนที่ติดตามปัญหาราคายาและสิทธิบัตร ประกอบด้วย 1) เครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ ประเทศไทย 2) ศูนย์วิชาการเฝ้าระวังและพัฒนาระบบยา 3) มูลนิธิศูนย์คุ้มครองสิทธิด้านเอดส์ 4) มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค 5) มูลนิธิโอโซน 6) กลุ่มศึกษาข้อตกลงเขตการค้าเสรีภาคประชาชน 7) มูลนิธิเข้าถึงงเอดส์ 8) กลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ เข้ายื่นหนังสือจี้กระทรวงพาณิชย์ ข้อให้เร่งจัดการระบบควบคุมราคายา พร้อมติดตามกรณีคำขอสิทธิบัตรยารักษาโรคไวรัสตับอักเสบซี โดยมีนางดวงกมล เจียมบุตร โฆษกประจำกระทรวงพาณิชย์ และ นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม รองอธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญา มารับมอบหนังสือ

อภิวัฒน์ กวางแก้ว ประธานเครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ ประเทศไทย กล่าวว่าที่ผ่านมาผู้ป่วยจำนวนมากยังเข้าไม่ถึงการรักษา สาเหตุสำคัญคือยามีราคาแพง ยาเป็นสินค้าคุณธรรมที่ต้องมีการควบคุมราคา แต่ที่ผ่านมากระทรวงพาณิชย์ไม่ได้ทำอะไร อ้างว่าทำไม่ได้ ทำได้ยาก ทั้งที่ประเทศมีกฏหมายว่าด้วยราคาสินค้าและบริการ พ.ศ.2542 ซึ่งมีการกำหนดกลไกในการควบคุมราคาสินค้าและบริการไว้ด้วย

“ขอเรียกร้องให้กรมการค้าภายใน กระทรวงพาณิชย์ ใช้มาตรการทางกฎหมายที่มีอยู่ กำหนดให้ยาเป็นสินค้าควบคุม ตามที่ได้ปฏิบัติกับสินค้าควบคุมอื่นๆ ที่ต้องมีการชี้แจงต้นทุน หากไม่มีความสามารถในการบังคับใช้กฏหมายนี้เพื่อควบคุมราคายา ขอให้กระทรวงพาณิชย์สนับสนุนให้สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ทำหน้าที่กำกับดูแลควบคุมราคายาแทนกรมการค้าภายใน” อภิวัฒน์กล่าว

นิมิตร์ เทียนอุดม ผู้อำนวยการมูลนิธิเข้าถึงเอดส์ กล่าวว่าที่ผ่านมากระทรวงพาณิชย์โดยกรมทรัพย์สินทางปัญญายังไม่มีกระบวนการที่เหมาะสมในการให้สิทธิบัตรยา กระบวนการพิจารณาคำขอรับสิทธิบัตรขาดความรัดกุม และเจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบขาดความรู้และความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านเภสัชศาสตร์ หลายกรณีทำให้เกิดปรากฎการณ์ที่ยาจำนวนมากที่ไม่สมควรได้รับสิทธิบัตรกลับได้รับสิทธิบัตร ซึ่งได้มีความร่วมมือระหว่างนักวิชาการ กรมทรัพย์สินทางปัญญา และสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ศึกษาวิจัยและพัฒนาคู่มือตรวจสอบคำขอรับสิทธิบัตรยาจนสำเร็จ และประกาศใช้ตั้งแต่เดือนตุลาคม พ.ศ. 2557 แต่ก็ยังไม่เห็นว่าได้มีการใช้คู่มืออย่างจริงจัง

“ปัญหาด้านการเข้าไม่ถึงยาของประเทศ ส่วนหนึ่งเป็นเพราะความไม่เข้าใจหลักการที่จะทำให้ประชาชนต้องเข้าถึงยา จำเป็นก่อน ความขลาดของกระทรวงพาณิชย์ที่จำนนต่อบริษัทยา ออกสิทธิบัตรโดยง่ายในยาจำเป็นทั้งที่ไม่สมควรออก หรือการปล่อยให้ราคายาแพงจนเกินการควบคุม ส่งผลให้ผู้ป่วยเข้าไม่ถึงยา ล้มตายทั้งที่มียารักษา แต่ไม่มีเงินจะซื้อ” 

เฉลิมศักดิ์ กิตติตระกูล กลุ่มศึกษาข้อตกลงเขตการค้าเสรีภาคประชาชน  กล่าวว่า กระทรวงพาณิชย์ควรพิจารณาแก้ไขปรับปรุง พ.ร.บ. สิทธิบัตรดังนี้ (1) ต้องขยายระยะเวลาการยื่นคำคัดค้านคำขอรับสิทธิบัตรจาก 90 วันเป็น 1 ปีอย่างน้อย โดยผู้ยื่นต้องส่งข้อมูลเอกสารให้ถูกต้องครบถ้วนและไม่อนุญาตให้มีการแก้ไขเนื้อหาสาระหรือยื่นเอกสารเพิ่มเติม และต้องปรับลดระยะเวลาการยื่นขอตรวจสอบขั้นตอนการประดิษฐ์ให้สั้นลง (2) ให้กรมทรัพย์สินทางปัญญานำคู่มือตรวจสอบคำขอสิทธิบัตรมาใช้พิจารณาคำขอรับสิทธิบัตรที่เกี่ยวกับยาและเวชภัณฑ์ อย่างเข้มงวดและไม่ละเว้นปฏิบัติ