สเตียรอยด์ที่นำไปใช้ในทางที่ผิด โดยมากเป็นยาจำพวก “คอร์ติโคสเตอร์รอยด์” โดยเฉพาะเดกซาเมทาโซน(Dexamethason) และเพรดนิโซโลน (Prednisiolone) มีการจำหน่ายในรูปแบบที่หลากหลายรูปแบบ ทั้งจัดเป็นยาชุด หรือผสมเข้าไปในยาลูกลอน ยาแผนโบราณ เครื่องดื่มสุขภาพ หรือเครื่องสำอาง

จากข้อมูลการกระจายยาปี 2551 (มกราคม-เมษายน) พบว่า การกระจายยาเพรดนิโซโลนในประเทศ จากปริมาณ 28.44 ล้านเม็ด ไปยังโรงพยาบาลและคลินิก คิดเป็นร้อยละ 46.1 มีปริมาณที่เสี่ยงรั่วไหลไปใช้ในทางที่ไม่เหมาะสมร้อยละ 45.8 และมีการกระจายยาเดกซาเมทาโซนในประเทศ จากปริมาณ 118.1 ล้านเม็ด ไปยังโรงพยาบาลและคลินิก คิดเป็นร้อยละ 2.6 มีปริมาณที่เสี่ยงรั่วไหลไปใช้ในทางที่ไม่เหมาะสมร้อยละ 97.4

มีความสอดคล้องกับข้อมูลว่า ยาเดกซาเมทาโซนในโรงพยาบาลมีการสั่งใช้น้อยมากในผู้ป่วย เนื่องจากมีผลข้างเคียงสูงจึงไม่ค่อยบ่งใช้ในการรักษาโรค และคาดกรณีได้ว่ายาเดกซาเมทาโซนที่ผลิตในประเทศไทยจำนวนมาก ไปอยู่นอกระบบโรงพยาบาลเพื่อนนำไปผลิตยาชุดหรือผสมยาลูกลอน/ยาแผนโบราณ

อย่างไรก็ตามแม้จะมีการจัดทำรายงานการกระจายจากสถานประกอบการทางการแพทย์ต่างๆ ไปยังผู้ป่วยก็ยังไม่มีการรวบรวมข้อมูลได้อย่างแน่นอนชัดเจน ทำให้การทวนสอบเพื่อตรวจสอบทั้งระบบว่า ปริมาณที่ผลิต นำเข้า และกระจาย (รับ-จ่าย-คงเหลือ) ยังทำไม่ได้ จึงมีความเป็นไปได้ว่าจะมีปริมาณยาบางส่วนที่เสี่ยงรั่วไหลไปใช้ในทางที่ไม่เหมาสม อาทิ ปลอมปนในผลิตภัณฑ์สุขภาพ ยาแผนโบราณที่ไม่ได้ขึ้นทะเบียน ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร เป็นต้น

ขอบคุณรูปภาพจาก Slideshare.net