ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ซาน ดิเอโก ค้นพบว่าแบคทีเรียสามารถ “สื่อสาร” กันได้ด้วยการปล่อยสัญญาณไฟฟ้าเคมี คล้ายคลึงกับการสื่อสารของเซลล์ประสาทมนุษย์ 

24 ต.ค. 58 ผู้สื่อข้าวอ้างรายงานจากเว็บไซต์ iflscience เมื่อวันที่ 22 ต.ค.ที่ผ่านมา ระบุถึงการค้นพบของทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ซาน ดิเอโก ซึ่งค้นพบว่าแบคทีเรียสามารถ “สื่อสาร” กันได้ด้วยการปล่อยสัญญาณไฟฟ้าเคมี คล้ายคลึงกับการสื่อสารของเซลล์ประสาทมนุษย์

การค้นพบดังกล่าวเกิดขึ้นด้วยความบังเอิญขณะที่นักวิจัยกำลังศึกษากลุ่มแบคทีเรียในจานเพาะที่มีกรดอะมิโนชนิดกลูตาเมตเป็นอาหารเลี้ยงเชื้อ พวกเขาสังเกตว่าโคโลนีของแบคทีเรียไม่ได้เจริญและแบ่งตัวเป็นหลายเซลล์อย่างต่อเนื่องกัน แต่กลับมีช่วงที่หยุดแบ่งตัวเมื่อเจริญเติบโตได้ถึงจุดหนึ่ง

ทีมนักวิจัยได้ทาสารเรืองแสงที่ทำปฏิกิริยากับกระแสไฟฟ้าเคลือบโคโลนีของแบคทีเรียและพบว่าแบคทีเรียเหล่านั้นใช้โปแตสเซียมไอออนหรือโปแตสเซียมที่มีประจุไฟฟ้าบวกในการสื่อสารระหว่างกันภายในโคโลนี

เมื่อโคโลนีเติบโตได้ถึงระดับหนึ่ง แบคทีเรียที่อยู่ริมนอกสุดจะได้รับอาหารเลี้ยงเชื้อมากกว่ากลุ่มแบคทีเรียที่อยู่ตรงกลาง ทำให้พวกที่อยู่ตรงกลางส่งสัญญาณไฟฟ้าไปยังแบคทีเรียรอบนอกให้หยุดกินอาหารเลี้ยงเชื้อ ส่งผลให้โคโลนีหยุดการเจริญเติบโตชั่วขณะ

ในช่วงเวลานี้ แบคทีเรียด้านนอกจะส่งอาหารกลับไปให้แบคทีเรียที่อยู่ตรงกลาง เมื่อแบคทีเรียทุกกลุ่มได้รับอาหารในระดับปกติ โคโลนีของแบคทีเรียจึงกลับมาเจริญเติบโตอีกครั้ง

ดร.กือโรล ซือแอล (Gürol Süel) หนึ่งในทีมนักวิจัยกล่าวว่า แบคทีเรียเหล่านี้สื่อสารกันด้วยสัญญาณไฟฟ้าแบบเดียวที่เกิดขึ้นกับเซลล์ประสาทของมนุษย์ ขณะเดียวกัน เขาเชื่อว่าการค้นพบครั้งนี้อาจช่วยให้มนุษย์รับมือกับโรคภัยที่เกิดจากแบคทีเรียได้ดีขึ้น โดยเฉพาะในยามที่เชื้อโรคดื้อยามีจำนวนเพิ่มมากขึ้นทุกวัน

นอกจากนี้ผลงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Nature ชิ้นนี้ยังคาดการณ์ไว้ด้วยว่า แบคทีเรียต่างโคโลนีกัน แต่อาศัยอยู่ในแหล่งน้ำเดียวกันอาจจะสื่อสารกันได้ด้วย เนื่องจากอนุภาคของโปแตสเซียมประจุบวกสามารถเดินทางได้ดีในสภาพแวดล้อมที่เป็นของเหลว

อนึ่ง ในปี 2014 ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเอดินเบอระ สก็อตแลนด์ ได้ค้นพบความสามารถในการสื่อสารกันของแบคทีเรียมาแล้วเช่นกัน พวกเขาพยายามหาวิธีการในการสกัดหรือยับยั้งการสื่อสารที่เกิดขึ้น เนื่องจากเห็นว่าอาจเป็นหนทางสำคัญในการต่อสู้กับแบคทีเรียที่เป็นโทษต่อร่างกายมนุษย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพในอนาคต

หมายเหตุ: แปลและเรียบเรียงจาก Robin Andrews, “Bacteria Can "Talk" To Each Other Using Electrical Signals,” IFLScience, October 22, 2015 http://www.iflscience.com/health-and-medicine/bacteria-can-talk-each-other-using-electrical-signals และ Adam Lusher, “Bacteria 'talk' to each other to coordinate their actions, research says,” Independent, October 22, 2015 http://www.independent.co.uk/news/science/bacteria-talk-to-each-other-to-coordinate-their-actions-research-says-a6703411.html.