กรมโรงงานอุตสาหกรรมระบุมีโรงงานที่เข้าข่ายการถ่ายโอนภารกิจให้ อปท.กำกับดูแลมีทั้งสิ้น 60,410 ราย แบ่งเป็น โรงงานจำพวกที่ 1 จำนวน 42,439 ราย และโรงงานจำพวก 2 จำนวน 17,971 ราย ส่วนโรงงานจำพวก 3 จำนวน 75,340 ราย ซึ่งเป็นโรงงานขนาดใหญ่ต้องกำกับดูแลสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัยอยู่ในอำนาจหน้าที่ของกระทรวงอุตสาหกรรม (ที่มาภาพประกอบ : opoai.in.th)

24 ธ.ค. 2558 สำนักข่าวไทยรายงานว่านายอาทิตย์ วุฒิคะโร ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม เปิดเผยถึงความคืบหน้าการถ่ายโอนภารกิจดูแลโรงงานตาม พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.2535 ให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) เมื่อวันที่ 23 ธ.ค. 2558 ที่ผ่านมาว่าการกระจายอำนาจเป็นเจตนารมณ์ที่บัญญัติในรัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 และฉบับปี 2550 รวมทั้งรัฐธรรมนูญฉบับที่กำลังร่างในปัจจุบัน ซึ่งในส่วนของกระทรวงอุตสาหกรรมมีการถ่ายโอนภารกิจที่พิจารณาแล้วเห็นว่า อปท.สามารถดำเนินการได้ โดยภารกิจที่ได้ถ่ายโอนแล้ว ได้แก่ ด้านส่งเสริมอุตสาหกรรม ด้านเหมืองแร่ ด้านส่งเสริมการลงทุน และด้านมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม ปัจจุบันยังคงเหลือภารกิจการดูแลโรงงาน ซึ่งได้ดำเนินการเสร็จในบางส่วนและจะต้องดำเนินการต่อไป

ทั้งนี้ที่ผ่านมากระทรวงฯ ถ่ายโอนภารกิจดูแลโรงงานตาม พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ. 2535 ให้กรุงเทพมหานครและเมืองพัทยาตั้งแต่วันที่ 1 พฤศจิกายน 2552 และเทศบาลทั่วประเทศ ตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม 2552 รวม 3 ภารกิจ คือ การกำกับดูแลโรงงานจำพวกที่ 1 การกำกับดูแลและการรับแจ้งการประกอบกิจการโรงงานจำพวกที่ 2 และการตรวจสอบกรณีโรงงานก่อเหตุเดือดร้อนรำคาญเป็นที่เรียบร้อยแล้ว นอกจากนี้ ยังจัดประชุมชี้แจงและจัดอบรมให้ผู้บริหารและเจ้าหน้าที่เทศบาลทั่วประเทศ เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจในการปฏิบัติหน้าที่อย่างถูกต้อง เพราะภารกิจด้านการกำกับดูแลโรงงานเป็นการปฏิบัติงานที่มีรายละเอียดมาก ถ้าทำไม่ดีแล้วปัญหาจะตามมากระทบถึงเจ้าหน้าที่ได้ เนื่องจากชาวบ้านและสังคมสนใจเรื่องโรงงาน ทั้งในเรื่องการสร้างความเจริญในท้องถิ่นและเรื่องการร้องเรียน การกำกับดูแลโรงงานขนาดเล็กใน 3 ภารกิจข้างต้น ปัจจุบันเป็นอำนาจหน้าที่ของเทศบาล โดยมีสำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดในพื้นที่เป็นพี่เลี้ยง ส่วนโรงงานจำพวกที่ 3 หรือโรงงานขนาดใหญ่ จะเป็นอำนาจหน้าที่ของกระทรวงอุตสาหกรรม โดยในส่วนของการถ่ายโอนภารกิจให้แก่องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ทั่วประเทศ ซึ่งปัจจุบันมีจำนวน 5,335 ราย ต้องรอความชัดเจนของการปรับโครงสร้าง อปท.ตามรัฐธรรมนูญ ซึ่งอยู่ระหว่างการจัดทำร่างอยู่ในขณะนี้

จากข้อมูลของกรมโรงงานอุตสาหกรรมเดือนธันวาคม 2558 พบว่าโรงงานที่เข้าข่ายการถ่ายโอนภารกิจให้ อปท.กำกับดูแลมีทั้งสิ้น 60,410 ราย แบ่งเป็น โรงงานจำพวกที่ 1 จำนวน 42,439 ราย และโรงงานจำพวก 2 จำนวน 17,971 ราย ส่วนโรงงานจำพวก 3 จำนวน 75,340 ราย ซึ่งเป็นโรงงานขนาดใหญ่ต้องกำกับดูแลสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัยอยู่ในอำนาจหน้าที่ของกระทรวงอุตสาหกรรม

ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม กล่าวว่า กระทรวงฯ ไม่สามารถติดตามกำกับดูแลโรงงานทุกขนาดทุกโรงได้ เพราะข้อจำกัดด้านบุคลากรและงบประมาณ ทั้งยังมีภารกิจอื่น เช่น การส่งเสริมและพัฒนาเอสเอ็มอีตลอดจนการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมประเภทต่าง ๆ ดังนั้น การกระจายอำนาจให้ อปท.ดูแลจึงเป็นสิ่งที่ถูกต้องสอดคล้องกับเจตนารมณ์ตามรัฐธรรมนูญ สำหรับประโยชน์ที่จะได้รับจากการถ่ายโอนภารกิจ ประการแรก อปท.จะได้รับการจัดสรรงบประมาณเพิ่มขึ้น ประการที่ 2 อปท.จะมีบทบาทและได้รับการยอมรับจากผู้ประกอบการอุตสาหกรรมในท้องถิ่น และเมื่อการถ่ายโอนภารกิจเป็นไปโดยสมบูรณ์ อปท.จะมีความเป็นอิสระในการตัดสินใจ และพึ่งพาตนเองได้อย่างแท้จริง และประการสุดท้าย เป็นการเสริมสร้างการกระจายความเจริญไปยังทุกชุมชนทั่วทุกพื้นที่ของประเทศ ส่วนประชาชนสามารถเข้ามามีส่วนร่วมในการปกครองตนเอง และมีบทบาทในการตัดสินใจ การกำกับดูแล และการตรวจสอบได้ใกล้ชิดกว่ารอการปกครองจากส่วนกลาง รวมถึงการได้รับบริการสาธารณะดีขึ้น เพราะสัดส่วนงบประมาณจะกระจายไปสู่ท้องถิ่นมากขึ้น