เกษตรฯ ออกมาตรฐานบังคับคุมการผลิตเชื้อเห็ดเพื่อการค้า ปลุกผู้ประกอบการเร่งปรับตัวระยะเปลี่ยนผ่าน เริ่มบังคับใช้ต้นปี 2561 ทั้งนี้ปี 2558 ไทยมีปริมาณผลผลิตเห็ดสูงถึง 15,000 ตัน มูลค่ารวมกว่า 1,156 ล้านบาท มีการผลิตเชื้อเห็ดปีละประมาณ 20 ล้านขวด คิดเป็นมูลค่ามากกว่า  200 ล้านบาท [ที่มาภาพประกอบ: Jai79 (CC0 Public Domain)]

เว็บไซต์ประชาชาติธุรกิจ รายงานเมื่อวันที่ 1 ธ.ค. 2559 ที่ผ่านมาว่านางสาวดุจเดือน ศศะนาวิน เลขาธิการสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.) เปิดเผยว่า เห็ดเป็นสินค้าเกษตรชนิดหนึ่งที่ไทยมีศักยภาพการผลิตสูง ปัจจุบันคนไทยนิยมบริโภคเห็ดเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มผู้บริโภคที่ลดการบริโภคเนื้อสัตว์ กลุ่มผู้รักสุขภาพ และกลุ่มผู้บริโภคมังสวิรัติ ส่งผลให้ตลาดและธุรกิจเห็ดขยายตัวเติบโตอย่างต่อเนื่อง ทั้งเห็ดเมืองหนาวและเห็ดเมืองร้อน ส่วนใหญ่เป็นเห็ดฟางและเห็ดเพาะในถุงพลาสติก อาทิ เห็ดนางฟ้า เห็ดนางรม เห็ดหอม เห็ดเข็มทอง เห็ดเป๋าฮื้อ และเห็ดหูหนู เป็นต้น ซึ่งปี 2558 ไทยมีปริมาณผลผลิตเห็ดสูงถึง 15,000 ตัน มีมูลค่ารวมกว่า 1,156 ล้านบาท ขณะเดียวกันยังมีการผลิตเชื้อเห็ดปีละ ประมาณ 20 ล้านขวด คิดเป็นมูลค่ามากกว่า  200 ล้านบาท 

อย่างไรก็ตาม เพื่อยกระดับประสิทธิภาพการผลิตเห็ดให้กับกลุ่มเกษตรกร/วิสาหกิจชุมชนผู้ผลิตเห็ดกว่า 2,000 แห่ง เกษตรกรกว่า 14,000 ราย พร้อมควบคุมกระบวนการผลิตเชื้อเห็ดให้มีคุณภาพและได้มาตรฐาน เพื่อลดความเสี่ยงการปนเปื้อนเชื้อรา ไวรัส จุลินทรีย์ ไร แมลง และสัตว์อื่นๆ ซึ่งอาจสร้างความเสียหายและส่งผลกระทบต่อการผลิตเห็ด ทำให้ได้ผลผลิตเห็ดที่ไม่ตรงตามชนิด หรือได้ผลผลิตต่ำลงและผลผลิตไม่มีคุณภาพ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์จึงได้ประกาศมาตรฐานหลักปฏิบัติสำหรับการผลิตเชื้อเห็ด (มกษ.2507-2559) เป็นมาตรฐานทั่วไป และเตรียมประกาศใช้เป็นมาตรฐานบังคับของประเทศในอนาคตอันใกล้นี้ ซึ่งเบื้องต้นคาดว่า จะเริ่มมีผลบังคับใช้ในต้นปี 2561

นางสาวดุจเดือนกล่าวอีกว่า มกอช.ได้เร่งชี้แจงเพื่อสร้างความเข้าใจให้กับผู้ผลิตเชื้อเห็ดเพื่อการค้าที่มีกว่า 128 รายทั่วประเทศ รวมถึงที่ปรึกษาเกษตรกร และผู้ตรวจประเมินภาครัฐและเอกชนจากพื้นที่แปลงใหญ่ เพื่อให้ผู้ประกอบการเร่งปรับตัวและเตรียมความพร้อมในระยะเปลี่ยนผ่าน ประมาณ 1 ปี ก่อนที่มาตรฐานบังคับการผลิตเชื้อเห็ดจะมีผลบังคับใช้ โดยเน้นให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวเทคนิคการผลิตเชื้อเห็ดตามมาตรฐานหลักปฏิบัติสำหรับการผลิตเชื้อเห็ด เพื่อเป็นแนวทางการปฏิบัติงานอย่างถูกต้องตามข้อกำหนด รวมถึงการขึ้นทะเบียนขออนุญาตเป็นผู้ประกอบการตามมาตรฐานบังคับด้วย

"ที่ผ่านมา มกอช.ได้จัดทำมาตรฐานสินค้าเห็ดและประกาศใช้เป็นมาตรฐานทั่วไป เพื่อส่งเสริมการผลิตสินค้าเห็ดได้มาตรฐาน ได้แก่ มาตรฐานเห็ดหอมสด เห็ดหูหนูสด เห็ดหูหนูแห้ง เห็ดสกุลนางรม เห็ดฟาง และเห็ดเข็ม นอกจากนั้น ยังได้จัดทำมาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับเห็ดเพาะในถุง และการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับเห็ดฟางด้วย ในส่วนของมาตรฐานหลักปฏิบัติสำหรับการผลิตเชื้อเห็ดที่จะประกาศเป็นมาตรฐานบังคับนี้ มีเนื้อหาครอบคลุมตั้งแต่การจัดการและการควบคุมโรงเรือน การปฏิบัติงานของบุคลากร การเตรียมเชื้อเห็ดบริสุทธิ์ อาหารและวัสดุเลี้ยงเชื้อ การแยกเชื้อและถ่ายเชื้อ การควบคุมคุณภาพของเชื้อเห็ดระหว่างการเก็บรักษาเพื่อรอจำหน่าย และการเก็บตัวอย่างสินค้าเพื่อเป็นหลักฐานของรุ่นการผลิต ซึ่งคาดว่า มาตรฐานบังคับนี้จะเป็นกลไกควบคุมการผลิตเชื้อเห็ดให้มีคุณภาพสม่ำเสมอ และไม่มีการปนเปื้อน ทำให้ผู้ผลิตเห็ดได้ดอกเห็ดหรือเห็ดสดที่มีคุณภาพและมีความปลอดภัยต่อผู้บริโภค และช่วยเสริมสร้างขีดความสามารถการส่งออกสินค้าเห็ดของไทยไปยังต่างประเทศเพิ่มสูงขึ้น" เลขาธิการ มกอช.กล่าว