แปลจาก Tyler Roylance. Lessons from ‘Star Wars’ on the Fight for Democracy. Freedom House. https://freedomhouse.org/blog/lessons-star-wars-fight-democracy 

1. การต่อสู้ไม่ได้จบลงเมื่อทรราชพ่ายแพ้

ภาคล่าสุดของภาพยนตร์ชุดเรื่อง สตาร์ วอร์ส ตอนอุบัติการณ์แห่งพลัง เกิดขึ้นหลายปีหลังจากที่จักรพรรดิพัลพาทีนผู้ชั่วร้ายถูกสังหาร สาธารณรัฐใหม่ได้ถูกสถาปนาขึ้น แต่เศษซากของจักรวรรดิเก่าก็กำลังรวมตัวกันขึ้นใหม่ ในองค์กรที่เรียกว่า “ปฐมภาคี” (First Order)  ที่มีเป้าหมายคือการทำลายล้างระบอบประชาธิปไตย

หลาย ๆ ปรากฏการณ์ที่คล้ายคลึงกันได้ทำให้การเปลี่ยนผ่านไปสู่ยุคหลังเผด็จการอำนาจนิยมบนดาวโลกต้องหยุดชะงักลงในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ตัวอย่างเช่น ในอียิปต์นั้นกองกำลังความมั่นคงที่ยังไม่ได้รับการปฏิรูปของนายฮอสนี มูบารัค จอมเผด็จการที่หลุดจากอำนาจไป ได้ขัดขวางความพยายามที่จะสถาปนาระบอบประชาธิปไตย ซึ่งลงท้ายด้วยการโค่นล้มประธานาธิบดีที่มาจากการเลือกตั้งและสร้างระบอบเผด็จการขึ้นใหม่ สิ่งที่พรรคฝ่ายค้านอย่างในเวเนซุเอลาและในพม่าคาดว่าจะได้มาในอนาคตอาจต้องประสบกับอุปสรรคต่าง ๆ จาก องค์ประกอบหลายอย่างที่เปลี่ยนยากของระบอบเก่าที่ตั้งมั่นอยู่ในปีที่กำลังจะมาถึงนี้

2. ฝ่ายคนเลวมักสู้ด้วยวิธีการสกปรก

ในภาพยนตร์นั้น การติดตั้งอาวุธลับใหม่อีกครั้งของปฐมภาคีได้ละเมิดสนธิสัญญาต่าง ๆ ที่มีอยู่ และยังได้นำไปสู่การลงบันทึกการละเมิดสิทธิมนุษยชนที่ต่ำช้าต่าง ๆ อย่างรวดเร็ว พวกมันทรมานเชลยศึกเพื่อล้วงข้อมูล ทหารของพวกมันได้ทำการสังหารชาวบ้านในขณะที่กำลังดำเนินการค้นหา และในที่สุดอาวุธมหาประลัยของพวกมันก็ทำลายล้างดาวเคราะห์ที่มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ไปหลายดวงจนสิ้นซาก

ไม่นับการทำลายล้างดาวเคราะห์ไปหลายดวง ปฏิบัติการที่น่าขนหัวลุกเหล่านี้ เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเช่นเดียวกันในหมู่ระบอบเผด็จการอำนาจนิยมบนโลกของเรา รวมทั้งในหมู่ผู้คนที่หวังจะสร้างและฟื้นฟูมันกลับมา ยิ่งไปกว่านั้น เช่นเดียวกับในภาพยนตร์ แม้แต่กลุ่มผู้นิยมระบอบประชาธิปไตยก็เปราะบางต่ออิทธิพลอันฉ้อฉลจากด้านมืดแห่งธรรมชาติของมนุษย์ สภาวะนี้สามารถทำให้รัฐบาลและการเมืองของเราป่วยไข้ และดังที่เห็นได้จากความพยายามในการเกณฑ์คนของกลุ่มกองทัพแห่งรัฐอิสลาม (IS) มันสามารถบิดเบือนความภักดีของเด็ก ๆ ของเราได้

โชคยังดี ที่การกดขี่ด้วยความรุนแรงและความอยุติธรรมนั้นมักจะหว่านเมล็ดพันธุ์ของการทำลายตัวเองเอาไว้ วายร้ายในภาพยนตร์มักจะเผชิญหน้ากับการต่อต้าน ส่วนเผด็จการทั้งหลายบนโลกมนุษย์ก็ไม่เคยสามารถกำจัดความเห็นต่าง การประท้วง และการคัดค้านจากภายนอกได้ทั้งหมด ฐานดาวมรณะของปฐมภาคีจึงได้ถูกทำลายลงอย่างน่าจดจำด้วยความช่วยเหลือของอดีตสตอร์มทรูปเปอร์ผู้แปรพักตร์หลังจากที่ได้เป็นพยานเห็นเหตุการณ์สังหารหมู่

3. ฝ่ายคนดีมักตอบโต้ได้เชื่องช้า

ดูเหมือนว่า เหล่าผู้นำของสาธารณะรัฐใหม่จะได้อนุญาตให้กลุ่มปฐมภาคีติดอาวุธได้อีกครั้ง แม้จะมีคำเตือนจากคนอย่างเจ้าหญิงเลอา หนึ่งในวีรชนจากสงครามต่อต้านจักรวรรดิเดิม อดีตนักสู้เพื่อเสรีภาพอีกคนหนึ่งอย่างลุค สกายวอล์เกอร์ได้หายตัวไปอยู่อย่างสันโดษภายหลังจากความพยายามของเขาที่จะสร้างนิกายอันเปี่ยมเมตตาของอัศวินเจไดขึ้นมาใหม่ต้องจบสิ้นลงด้วยหายนะ การหายตัวไปของเขาได้ละทิ้งสาธารณรัฐไว้ให้อ่อนแอในยามที่ต้องเผชิญหน้ากับภัยคุกคามใหม่

รัฐบาลประชาธิปไตยในโลกของเรามีประวัติศาสตร์ของคาดหวังอย่างลม ๆ แล้ง ๆ (wishful thinking) โดยมักจะเพิกเฉยหรือเอาใจทรราชคนใหม่ ๆ เพื่อหลีกเลี่ยงความขัดแย้ง ฝ่ายคนดียังอาจหมกมุ่นเกินไปกับการตั้งคำถามกับตนเองจมอยู่กับความผิดพลาดในอดีตของตนเอง ถึงขนาดที่พวกเขากลายเป็นอัมพาตเมื่อต้องกระทำการสำคัญในเวลาที่เหมาะสม เห็นได้ชัดเจนที่สุดจากประเทศซีเรียในปัจจุบัน ที่ความหวาดกลัวของสหรัฐอเมริกาต่อการทำผิดพลาดซ้ำเหมือนกับการทำสงครามในประเทศอิรักได้เปิดโอกาสให้บรรดาความโหดร้ายป่าเถื่อนและอันตรายต่าง ๆ เพิ่มขึ้นอย่างทวีคูณในช่วงห้าปีที่ผ่านมา

4. ความสำเร็จยังคงเกิดขึ้นได้

กองกำลังฝ่ายสาธารณรัฐได้จัดการทำลายอาวุธมหาประลัยของปฐมภาคีในภาพยนตร์ภาคล่าสุด และมีสัญญาณว่าลุค สกายวอล์เกอร์จะกลับมาต่อสู้ในภาคต่อหลังจากนี้ โดยสังเขปแล้ว ฝ่ายคนดีได้ตระหนักถึงภัยอันตรายและได้ตอบโต้กลับ แม้ว่าความล่าช้าจะทำให้พวกเขาต้องเสียดาวเคราะห์ไปสองสามดวงก็ตาม

อนาคตบนดาวโลกไม่แน่นอน แต่บรรดาภัยคุกคามต่อเสรีภาพไม่ได้ไกลเกินกว่าจะเอาชนะได้ การรัฐประหารในปี 2015 โดยทหารหัวเก่าจำนวนหนึ่งที่ไม่เชื่อฟังคำสั่งและต่อต้านประชาธิปไตยซึ่งกำลังเกิดใหม่ในประเทศบูร์กินาฟาโซได้ถูกสยบลงโดยปราศจากความขัดแย้งระลอกใหม่ เพราะการกดดันจากสาธารณชนและทหารที่ภักดีต่อการนำของพลเรือน ถึงแม้ว่ารัฐบาลยูเครนจะกำลังต่อสู้กับความแตกแยกทางการเมืองที่ร้ายแรงและอุปสรรคต่อการปฏิรูป แต่จนถึงตอนนี้ก็รัฐบาลยูเครนก็ยังต่อต้านการคุกคามทางทหารและเศรษฐกิจจากกรุงมอสโคว์ซึ่งสนับสนุนระบอบเก่าต่อไป และที่แตกต่างไปจากในภาพยนตร์ก็คือผู้ปกครองที่เป็นเผด็จการอำนาจนิยมของจริงจะต้องรับมือกับปัญหาต่างๆอย่างการชะลอตัวทางเศรษฐกิจและการดิ่งตัวลงของราคาน้ำมัน ซึ่งทำให้พวกเขาเผชิญกับความไม่พอใจของประชาชนมากกว่าช่วงเวลาใด ๆในทศวรรษที่ผ่านมา

แม้จะไม่มีพลังแบบเจได แต่ตราบใดที่เรายังคงเตรียมพร้อมสำหรับภยันตรายใหม่ ๆ ส่งเสียงและต่อสู้เมื่อถึงเวลาที่จำเป็น รวมไปถึง ระวังการใช้อำนาจที่แสนยั่วยวนใจของความเกลียดชังและความอำมหิต มนุษย์อย่างพวกเราก็ยังสามารถทำบางอย่างที่เล็กน้อยเพื่อขยายเสรีภาพไปทั่วโลกได้เช่นกัน

ผู้แปลขอขอบคุณธีรวัฒน์ อธิการโกวิทย์ และ ธรรมชาติ กรีอักษร  สำหรับความช่วยเหลือในการขัดเกลาภาษาของผู้แปลให้ดียิ่งขึ้น