ในพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ผลเสี่ยงทายของกิน 7 สิ่งที่ตั้งเลี้ยงพระโค จากสถิติในรอบ 20 ปี (2540-2559) พบว่ามีเพียง 3 ครั้งเท่านั้นที่พระโคไม่กิน ‘หญ้า’ ส่วน ‘น้ำ’ เป็นของกินเสี่ยงทายที่พระโคไม่ค่อยจะโปรดปรานสักเท่าไร ที่มาภาพ: สำนักข่าว กรมประชาสัมพันธ์

พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เป็นพิธีทางศาสนาพราหมณ์ เป็นพิธีพราหมณ์มีมาแต่โบราณ เป็นพิธีเริ่มต้นการไถนาเพื่อหว่านเมล็ดข้าว มีจุดมุ่งหมายที่จะให้เป็นอาณัติสัญญาณว่า บัดนี้ฤดูกาลแห่งการทำนาและเพาะปลูกได้เริ่มขึ้นแล้ว พระราชพิธีทั้งสองนี้ ได้กระทำเต็มรูปแบบมาเรื่อย ๆ จนถึงปี 2479 ได้เว้นไปชั่วระยะเวลาหนึ่ง ด้วยสถานการณ์โลกและบ้านเมืองอยู่ในภาวะที่ไม่สมควรจะจัดงานใด ๆ จึงว่างเว้นไป 10 ปี ต่อมาทางราชการพิจารณาเห็นว่าประเทศไทย เป็นประเทศกสิกรรม โดยเฉพาะทำนาควรจะได้ฟื้นฟู ประเพณีเก่าอันเป็นมงคลแก่การเพาะปลูก ในปี 2490 จึงกำหนดให้มีพิธีพีชมงคลขึ้นอีก แต่มีแค่พระราชพิธีพืชมงคลเท่านั้น (พิธีเต็มรูปแบบว่างเว้นไปถึง 23 ปี) ต่อมาเมื่อปี 2503 จึงจัดให้มีราชพิธีจรดพระนาคัลแรกนาขวัญร่วมกับพิธีพืชมงคลนับแต่นั้นเป็นต้นมาจนถึงปัจจุบันนี้จึงจัดให้เป็นวันสำคัญของชาติ

ในพระราชพิธีฯ นี้จะมีการเสี่ยงทายของกิน 7 สิ่ง ตั้งเลี้ยงพระโค ได้แก่ ข้าวเปลือก ข้าวโพด ถั่วเขียว งา หญ้า น้ำ และเหล้า เมื่อพระโคกินของสิ่งใด โหรหลวงจะได้ถวายคำพยากรณ์ หากพระโคเลือกกิน ‘ข้าวเปลือก’ หรือ ‘ข้าวโพด’ พยากรณ์ว่า ธัญญาหาร (หมายถึง อาหาร คือ ข้าว) ผลาหาร (ผลไม้) จะบริบูรณ์ดี หากพระโคเลือกกิน ‘ถั่ว’ หรือ ‘งา’ พยากรณ์ว่า ผลาหาร ภักษาหาร (หมายถึง อาหารที่กินเป็นประจำ เช่น หญ้าคือภักษาหารของวัว เนื้อสัตว์คือภักษาหารของเสือ เป็นต้น) จะอุดมสมบูรณ์ดี หากพระโคเลือกกิน ‘เหล้า’ พยากรณ์ว่า การคมนาคมจะสะดวกขึ้น การค้าขายกับต่างประเทศจะดีขึ้น เศรษฐกิจจะรุ่งเรือง หากพระโคเลือกกิน ‘น้ำ’ หรือ ‘หญ้า’ พยากรณ์ว่า น้ำท่าจะบริบูรณ์พอสมควร ธัญญาหาร ผลาหาร ภักษาหาร มังสาหาร (หมายถึง เนื้อสัตว์) จะอุดมสมบูรณ์ดี

ทั้งนี้จากข้อมูลที่รวบรวมในรอบ 20 ปีที่ผ่านมา (ระหว่างปี 2540-2559) พบว่ามีเพียง 3 ครั้งเท่านั้นที่พระโคไม่กิน ‘หญ้า’ คือปี 2540, 2541 และ 2545 นอกนั้นอีก 17 ครั้ง พระโคจะกินหญ้าเสมอ ของกินเสี่ยงทายลำดับต่อมาที่พระโคโปรดปรานคือ ‘ข้าวเปลือก’ ที่พระโคกินถึง 7 ครั้ง ตามมาด้วย ‘ข้าวโพด’ พระโคกิน 6 ครั้ง ‘ถั่วเขียว’ ‘งา’ และ ‘เหล้า’ พระโคกิน 4 ครั้งส่วนของกินเสี่ยงทายที่พระโคไม่ค่อยจะโปรดปรานก็คือ ‘น้ำ’ ที่ในรอบ 20 ปีมานี้พระโคกินเพียง 2 ครั้งเท่านั้น

สำหรับพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญในปี 2560 นี้จะตรงกับวันศุกร์ที่ 12 พฤษภาคม (แรม 2 ค่ำเดือน 6)