ASTV ผู้จัดการออนไลน์รายงาน ทั้งที่ระดับน้ำโขงเพิ่มขึ้นผิดธรรมชาติหน้าแล้งต้นเมษาฯ ได้ไม่กี่วัน ล่าสุดจีนสั่งลดระบายน้ำจากเขื่อนจิ่งหง 10-17 เม.ย. ทำน้ำโขงวูบกว่าเมตร เชื่อเอื้อแผนสำรวจบึ้มเกาะแก่ง-ขุดลอกลำน้ำเฟส 2 ที่เหลือแค่ 9 จุดติดเขตแดนไทย ที่มาภาพข่าว: ASTV ผู้จัดการออนไลน์

ASTV ผู้จัดการออนไลน์ รายงานเมื่อวันที่ 12 เม.ย. 2560 ว่าหลังจากทางการจีน เปิดประตูเขื่อนจิ่งหง เมืองเชียงรุ้ง เขตปกครองตนเองสิบสองปันนา มณฑลยูนนาน ห่างจาก อ.เชียงแสน ประมาณ 400 กิโลเมตร ปล่อยน้ำออกจากเขื่อนลงน้ำโขง 2,500-2,800 ลบ.ม.ต่อวินาที จนทำให้ระดับน้ำโขงแถบสามเหลี่ยมทองคำ-หน้าที่ว่าการ อ.เชียงแสน จ.เชียงราย ลงไป เพิ่มขึ้นผิดธรรมชาติหน้าแล้งช่วงต้นเดือนเมษายนนี้

ล่าสุดนายสุรนาท ศิริโชค รักษาการ ผอ.สำนักงานเจ้าท่าภูมิภาคสาขา จ.เชียงราย กล่าวว่า สำนักงานเจ้าท่าภูมิภาคฯ ได้รับข้อมูลจากผู้ประสานงานคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง (Mekong River Commission-MRC) ว่าทางการจีน ได้แจ้งต่อ MRC อย่างเป็นทางการว่า ระหว่างวันที่ 10-17 เม.ย.นี้ จีนจะลดอัตราการระบายน้ำจากเขื่อนจิ่งหง จากเดิมระบายในปริมาณราว 2,000 กว่า ลบ.ม.ต่อวินาที เหลือเพียง 1,200 ลบ.ม.ต่อวินาที ซึ่งจะทำให้ระดับน้ำในแม่น้ำโขง หลังจากนี้ลดลงประมาณ 1-1.50 เมตร

น.ส.ผกายมาศ เวียร์ร่า รองประธานหอการค้า จ.เชียงราย กล่าวว่า ศูนย์ควบคุมแม่น้ำล้านช้าง -แม่โขง เขตปกครองตนเองสิบสองปันนา ได้เริ่มแจ้งเตือนบรรดาคนเดินเรือแม่น้ำโขงว่า จะลดการระบายน้ำจากเขื่อนจิ่งหง มาตั้งแต่วันที่ 9 เม.ย.แล้ว โดยระบายน้ำมากในช่วงเวลา 17.00-24.00 น.ซึ่งก็จะมีผลให้น้ำโขงตอนล่างเขต สปป.ลาว เมียนมา และไทย ลดลงอย่างรวดเร็ว

และเป็นที่น่าสังเกตว่า กรมเจ้าท่า ได้จัดประชุมชี้แจงความเข้าใจกับหน่วยงานทั้งภาครัฐ ภาคเอกชนและประชาชน ณ โรงแรมนาคราช อ.เชียงของ จ.เชียงราย เมื่อ 10 เม.ย.ที่ผ่านมา ซึ่งมีที่ปรึกษาการสำรวจน้ำโขงภาคสนามของจีน และไทยเข้าร่วมด้วย

นายสมชาย สุขมนัสขจรกุล รองอธิบดีกรมเจ้าท่า ได้แจ้งถึงสถานการณ์เกี่ยวกับแม่น้ำโขงที่ผ่านมา การออกสำรวจภาคสนามในแม่น้ำโขงของที่ปรึกษาจีนตามโครงการปรับปรุงร่องแม่น้ำโขงและทางคณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบเมื่อวันที่ 27 ธ.ค.2559 ที่ผ่านมา กระทั่งมีการจัดกิจกรรมของภาคประชาชนที่ไม่เห็นด้วยเพราะเกรงจะกระทบกับระบบนิเวศน์ สิ่งแวดล้อม วิถีชีวิต ฯลฯ

ขณะเดียวกันมีการคาดการณ์ว่า ที่ปรึกษาจีนจะเริ่มสำรวจภาคสนามในแม่น้ำโขงอีกครั้งช่วงเดือน เม.ย.-พ.ค.2560 นี้ หลังจากก่อนหน้านี้ได้มีการสำรวจในเขตจีน สปป.ลาว-เมียนมา และใน สปป.ลาว ตั้งแต่แขวงบ่อแก้ว แขวงอุดมไชย แขวงไชยบุรี และแขวงหลวงพระบาง ไปแล้ว เหลือเพียงน้ำโขงในเขตแดนไทยระยะทางประมาณ 90 กิโลเมตร

โดยการสำรวจรอบใหม่ จะดำเนินการตั้งแต่สามเหลี่ยมทองคำ อ.เชียงแสน จ.เชียงราย ไปจนถึง อ.เชียงของ และ อ.เวียงแก่น ถึงแก่งผาได ซึ่งเป็นจุดสุดท้ายของแม่น้ำโขง ที่ไหลเข้าสู่ สปป.ลาว

ด้านนายนิวัฒน์ ร้อยแก้ว ประธานกลุ่มรักษ์เชียงของ กล่าวว่า การที่จะระเบิดเกาะแก่งในน้ำโขงนับจากนี้ ควรจะมีการศึกษาประเมินผลกระทบที่เกิดจากการระเบิดเกาะแก่งในเฟสแรก ที่เคยทำมาแล้ว และศึกษาการปล่อยน้ำของจีน ผลกระทบเรื่องเขตแดน อธิปไตย ยุทธศาสตร์ความมั่นคง การพัฒนาที่เหมาะสมกับร่องน้ำ ฯลฯ ก่อนด้วย

สำหรับโครงการปรับปรุงร่องแม่น้ำโขง เกิดขึ้นจากข้อตกลงการเดินเรือพาณิชย์แม่น้ำโขงตอนบน 4 ชาติ ไทย เมียนมา สปป.ลาว และจีนตอนใต้ ตั้งแต่ปี 2544 ซึ่งมีการระเบิดแก่งน้ำโขง เฟสที่ 1 แล้ว 11 จุด เพื่อให้เรือขนาดไม่ต่ำกว่า 100 ตันแล่นได้เกือบตลอดทั้งปี แต่ไม่ได้ดำเนินการกับแก่งคอนผีหลง พรมแดน อ.เชียงของ จ.เชียงราย เพราะมีการต่อต้านและรัฐบาลไทยยังไม่อนุมัติ

ส่วนเฟสที่ 2 ที่จีน ส่งบริษัทที่ปรึกษาลงสำรวจอยู่นี้ มีแผนจะระเบิดและขุดลอกสันดอนในน้ำโขง 51 แห่ง ไปจนถึงแขวงหลวงพระบาง สปป.ลาว เพื่อให้สามารถเดินเรือระวางบรรทุกอย่างต่ำ 300 ตัน โดยมีเป้าหมายที่เป็นเกาะแก่งติด อ.เชียงแสน อ.เชียงของ และ อ.เวียงแก่น จำนวน 9 แห่ง

ขณะที่เฟสที่ 3 มีเป้าหมายจะปรับปรุงร่องแม่น้ำโขงให้สามารถเดินเรือระวางบรรทุกอย่างต่ำ 500 ตันได้เกือบตลอดทั้งปีอีกด้วย