การประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียน 10 ประเทศ ครั้งที่ 31 ร่วมด้วยผู้นำชาติมหาอำนาจ ทั้งจีนและสหรัฐอเมริกา เข้าร่วมที่กรุงมะนิลา ฟิลิปปินส์ แม้จะมีการพูดคุยกันในหลายเรื่อง แต่ปัญหาสำคัญของอาเซียนอย่างข้อพิพาทในทะเลจีนใต้และชะตากรรมของชาวโรฮิงญา กลับไม่มีการหยิบยกขึ้นมาพูดถึง โดยก่อนเปิดการประชุม ประธานาธิบดี โรดริโก ดูเตอร์เต เสนอให้ผู้นำชาติอาเซียนงดเว้นการถกถึงข้อพิพาทในประเด็นดังกล่าวเพื่อรักษาบรรยากาศของความเป็นมิตร

โดยร่างแถลงการณ์ปิดการประชุมระบุเพียงว่า สมาชิกอาเซียนตกลงปฏิบัติตามกฏหมายระหว่างประเทศ ซึ่งรวมถึงอนุสัญญาสหประชาติว่าด้วยกฏหมายทะเลเพื่อรักษาความสงบเรียบร้อยและเสรีภาพในการเดินเรือ หรือบินผ่านน่านน้ำและน่านฟ้าเหนือทะเลจีนใต้ และจะมีการหารือแนวปฏิบัติในทะเลจีนใต้ร่วมกับจีนในภายหลัง โดยที่หลายฝ่ายต่างกังวลว่าการเจรจาดังกล่าวอาจพบอุปสรรคหลายด้าน ทั้งการทำให้จีนยอมรับแนวปฏิบัติในทะเลจีนใต้มีผลทางกฏหมายและการโน้มน้าวให้จีนยุติการสร้างค่ายทหารในพื้นที่พิพาท และอาจเป็นเพียงข้อตกลงในกระดาษเท่านั้น

อย่างไรก็ตาม ประเด็นที่หลายฝ่ายเห็นว่าเร่งด่วนแต่กลับไม่พบในร่างแถลงการณ์คือ กรณีการกวาดล้างชาวโรฮิงญา ทั้งที่ก่อนหน้านี้ องค์การสหประชาชาติได้ประณามการกระทำดังกล่าวว่าเป็นการกวาดล้างชาติพันธุ์ และมีเสียงเรียกร้องจากทั่วโลกให้นาง ออง ซาน ซูจี หยุดการกระทำดังกล่าว โดยสาเหตุที่ประเด็นโรฮิงญาไม่ถูกหยิบยกขึ้นมาอภิปราย อาจเป็นเพราะอาเซียนมีหลักการสำคัญที่ประเทศสมาชิกต้องปฏิบัติตามคือ ไม่แทรกแซงกิจการภายในของประเทศสมาชิกอื่น ที่ประชุมจึงไม่สามารถแตะต้องปัญหาภายในประเทศพม่าได้ 

จะเห็นว่าแม้แต่การหารือนอกรอบระหว่างโดนัลด์ ทรัมป์ และดูเตอร์เต ต่างไม่พบการพูดคุยในประเด็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนและการวิสามัญฆาตกรรมผู้เกี่ยวจ้องกับยาเสพติดตามนโยบายของผู้นำฟิลิปินส์

ที่มาข่าวและภาพประกอบ: SEA-Globe, 13/11/2017