แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ร้องให้ทางการไทยการยุติการดำเนินคดีต่อ 5 นักวิชาการและนักศึกษาในข้อหา “จัดการชุมนุมทางการเมืองอย่างไม่ชอบด้วยกฎหมาย” ในการประชุมไทยศึกษานานาชาติครั้งที่ 13 เมื่อเดือนกรกฎาคม 2560 ที่ผ่านมา เนื่องจากขัดต่อเสรีภาพในการแสดงออก

5 ก.ค. 2561 สืบเนื่องจากเหตุการณ์ที่นักวิชาการสองคนและนักศึกษาสองคนจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ รวมทั้งนักเขียนอีกหนึ่งท่าน ถูกอัยการสั่งฟ้องเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม 2561 ในข้อหา “จัดการชุมนุมทางการเมืองอย่างไม่ชอบด้วยกฎหมาย” และมีภาพถ่ายของพวกเขาระหว่างเข้าร่วมการประชุมทางวิชาการที่แต่ละคนถือป้ายประท้วงการสอดแนมของทหารในการประชุม โดยแคทเธอรีน เกอร์สัน (Katherine Gerson) นักรณรงค์เกี่ยวกับประเทศไทยของแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล กล่าวว่า

“ข้อกล่าวหานี้เป็นเรื่องเหลวไหล การกระทำของทางการครั้งนี้ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง รวมทั้งทำให้สถานการณ์สิทธิมนุษยชนในด้านเสรีภาพในการแสดงความเห็น และการชุมนุมอย่างสงบในประเทศไทยเลวร้ายลงอีก

“สิ่งที่นักศึกษาและนักวิชาการเหล่านี้ทำ เป็นเพียงการแสดงความเห็นอย่างสงบในเชิงเสียดสีเกี่ยวกับการเข้ามาสอดแนมของทหารในที่ประชุมของมหาวิทยาลัย แต่กลับส่งผลให้พวกเขาอาจได้รับโทษจำคุกไม่เกินหกเดือนตามคำสั่งของรัฐบาลทหาร และการที่อัยการฟ้องคดีนี้ต่อศาลก็แสดงให้เห็นว่ามาตรการจำกัดสิทธิลักษณะนี้มีไว้เพื่อปิดปากนักวิชาการและขัดขวางการแสดงความเห็นต่างในทุกรูปแบบ"

“ทางการไทยต้องยุติการดำเนินคดีในข้อหาที่เหลวไหลเช่นนี้ และยกเลิกประกาศคำสั่งของกองทัพซึ่งห้ามการชุมนุมสาธารณะของบุคคลตั้งแต่ 5 คนขึ้นไป ทั้งยังต้องยุติการดำเนินคดี ยุติการคุกคาม และสอดแนมนักวิชาการ นักกิจกรรมและปัญญาชน ซึ่งนับว่าเป็นภัยคุกคามที่เกิดขึ้นในประเทศนับแต่การทำรัฐประหาร”

ข้อมูลพื้นฐาน

การประชุมไทยศึกษานานาชาติครั้งที่ 13 จัดโดยมหาวิทยาลัยเชียงใหม่เมื่อเดือนกรกฎาคม 2560 กลุ่มบุคคลดังกล่าวได้ถือป้ายที่เขียนเป็นภาษาไทยว่า “เวทีวิชาการไม่ใช่ค่ายทหาร” เพื่อสื่อถึงการส่งเจ้าหน้าที่ความมั่นคงมาสอดแนมในที่ประชุม ทั้งที่มาในเครื่องแบบและนอกเครื่องแบบ มีการถ่ายภาพกลุ่มบุคคลดังกล่าวขณะถือป้าย และชูสามนิ้วเหมือนในภาพยนตร์ “Hunger Games” เป็นเหตุให้กองทัพไทยแจ้งความดำเนินคดีอาญากับพวกเขาในเดือนสิงหาคม 2560 

ผู้ซึ่งถูกส่งตัวฟ้องศาลจังหวัดเชียงใหม่ในวันนี้ ประกอบด้วย ศ.ชยันต์ วรรธนะภูติ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ผู้จัดการประชุม ชัยพงษ์ สำเนียง นักศึกษาปริญญาเอกและอาจารย์คณะสังคมศาสตร์ มช. ธีรมล บัวงาม นักศึกษาปริญญาโทคณะการสื่อสารมวลชน มช. นลธวัช มะชัย นักศึกษาปริญญาตรีคณะการสื่อสารมวลชน มช. และภัควดี วีระภาสพงษ์ นักแปลและนักเขียนอิสระ ทางกลุ่มได้รายงานว่ายังคงมีการสอดแนมและคุกคามอย่างต่อเนื่องในปีที่ผ่านมา

นับแต่ยึดอำนาจโดยการทำรัฐประหารเมื่อเดือนพฤษภาคม 2557 รัฐบาลทหารได้ออกมาตรการที่ไม่ชอบธรรมเพื่อขัดขวางการวิพากษ์วิจารณ์ระบอบปกครอง และขัดขวางการมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางการเมือง รวมถึงผลกระทบต่อสิทธิที่จะมีเสรีภาพในการแสดงความเห็นและการชุมนุมอย่างสงบ ซึ่งปิดกั้นการใช้เสรีภาพทางวิชาการอย่างสิ้นเชิง