ข้อมูลพื้นฐาน

ในวันศุกร์ที่ 7 ส.ค. 2563 ตำรวจได้จับกุมทนายอานนท์ นำภา ด้านหน้าที่พักของเขาในกรุงเทพฯ และจับกุมภานุพงศ์ จาดนอก หรือ “ไมค์” ที่มหาวิทยาลัยรามคำแหง ทั้งสองคนอยู่ระหว่างการส่งตัวไปฝากขังที่ศาลอาญา รัชดาฯ ส่วนแกนนำนักศึกษาอีกคนหนึ่งคือ พริษฐ์ ชีวารักษ์ ซึ่งเป็นสมาชิกของสหภาพนักเรียน นิสิต นักศึกษาแห่งประเทศไทย ถูกออกหมายจับเช่นกัน

อานนท์และไมค์ ภานุพงศ์อาจได้รับโทษจำคุกเจ็ดปี ตามข้อหาต่าง ๆ รวมทั้งยุยงปลุกปั่นเพื่อให้เกิดความปั่นป่วนหรือกระด้างกระเดื่องในหมู่ประชาชน มั่วสุมกันใช้กำลังประทุษร้าย ขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้ายหรือกระทำการอย่างหนึ่งอย่างใดให้เกิดความวุ่นวายขึ้นในบ้านเมือง ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 116, 215, 385 ตามลำดับ ฝ่าฝืนข้อกำหนดตาม พ.ร.ก.ฉุกเฉิน ความผิดตามพ.ร.บ. โรคติดต่อฯ มาตรา 34 (6) ร่วมกันกีดขวางทางสาธารณะเป็นความผิดตามมาตรา 114 พ.ร.บ.จราจรทางบก ความผิดตาม พ.ร.บ.รักษาความสะอาดฯ มาตรา 19 และความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง และร่วมกันใช้เครื่องขยายเสียงโดยไม่ได้รับอนุญาตเป็นความผิดตามมาตรา 4 ของพ.ร.บ.ควบคุมการโฆษณาฯ โดยใช้เครื่องขยายเสียง รายงานข่าวระบุว่า ยังจะมีการทยอยออกหมายจับผู้ประท้วงคนอื่น ๆ ในข้อหาเดียวกันด้วย

นับแต่มีการประกาศใช้พระราชกำหนดในสถานการณ์ฉุกเฉิน (พ.ร.ก.ฉุกเฉิน) เมื่อวันที่ 26 มี.ค. 2563 เจ้าหน้าที่ทำการควบคุมตัวและแจ้งข้อหาอาญาอย่างต่อเนื่องต่อบุคคลที่เข้าร่วมการชุมนุมและเข้าร่วมกิจกรรมอย่างสงบ ผู้ชุมนุมยังคงต้องเผชิญการข่มขู่คุกคามจากตำรวจในหลายกรณี เพียงเพราะใช้สิทธิในเสรีภาพการชุมนุมโดยสงบ โดยเป็นการชุมนุมที่มีแกนนำเป็นนักเรียนและนักศึกษา ซึ่งเรียกร้องเรียกร้องให้รัฐบาลยุบสภา ร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ และหยุดคุกคามประชาชน

แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลเรียกร้องรัฐบาลไทยให้การประกันว่า การบังคับใช้กฎหมายต้องมีจุดประสงค์เพื่อหลีกเลี่ยงการใช้กำลังให้มากสุดเท่าที่จะเป็นไปได้ และให้ยึดมั่นในหลักการไม่ใช้ความรุนแรง