กรีนพีซ ประเทศไทย ส่งจดหมายเปิดผนึก ถึง บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) เรื่องการยุติโครงการเหมืองถ่านหินอมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ และโครงการเหมืองถ่านหินแม่ทะ จังหวัดลำปาง

เมื่อวันที่ 4 ธ.ค. 2563 กรีนพีซ ประเทศไทย ส่งจดหมายเปิดผนึก ถึง บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) (เผยแพร่เมื่อวันที่ 8 ธ.ค. 2563) โดยระบุว่ากรีนพีซ ประเทศไทย ในฐานะองค์กรรณรงค์ด้านสิ่งแวดล้อมที่เป็นอิสระ และขับเคลื่อนการเปลี่ยนผ่านด้านพลังงานจากการพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิล ไปสู่ระบบพลังงานหมุนเวียนที่สะอาด ยั่งยืนและเป็นธรรม ขอเรียกร้องให้ บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) ยุติโครงการเหมืองถ่านหินอมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่และโครงการเหมืองถ่านหินแม่ทะ จังหวัดลำปางโดยทันที

การดำเนินโครงการเหมืองถ่านหินดังกล่าวก่อให้เกิดการละเมิดสิทธิชุมชน ดังนี้

โครงการเหมืองถ่านหินอมก๋อย ซึ่งดำเนินการโดยบริษัท 99 ธุวานนท์ จำกัด กำลังดำเนินการขอสัมปทานเพื่อขุดเหมืองถ่านหินซับบิทูมินัสคำขอประทานบัตรที่ 1/2543 เนื้อที่ประมาณ 284 ไร่ 30 ตารางวา เพื่อป้อนอุตสาหกรรมผลิตปูนซีเมนต์ของบริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน)

- กระบวนการจัดทำรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA) ไม่มีความโปร่งใส และขาดกระบวนการมีส่วนร่วมจากประชาชนในพื้นที่หลายด้าน การจัดทำข้อมูลหลายประการที่ไม่ตรงกับสภาพข้อเท็จจริงในพื้นที่ และบริบทของปัจจุบัน โดยรายงานผลการตรวจสอบที่ 141/2563 ของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ มีความเห็นในการตรวจสอบข้อเท็จจริงและพยานหลักฐานพบว่ามีประเด็นหลักสำคัญที่ต้องพิจารณาในการดำเนินการมีส่วนร่วมของประชาชน ที่พบว่าข้อมูลในส่วนดังกล่าวมีข้อมูลที่ไม่ถูกต้องเกี่ยวกับรายชื่อราษฏรที่เห็นชอบให้มีการจัดทำเหมืองแร่ นำไปประกอบเป็นส่วนหนึ่งในกระบวนการจัดรับฟังความคิดเห็น และบรรจุไว้ในรายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม โดยผู้ทรงคุณวุฒิด้านสิทธิชุมชนและฐานทรัพยากรของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ระบุว่า “การนำรายชื่อผู้เข้าร่วมประชุมที่ไม่ถูกต้องไปยื่นประกอบการจัดทำรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม ถือว่าเป็นการจัดทำรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมอันเป็นเท็จ” และเห็นว่ากระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนเพื่อประกอบการจัดทำรายงาน EIA ไม่สอดคล้องกับสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน

- พื้นที่ขอสัมปทานโครงการเหมืองถ่านหิน ครอบคลุมบริเวณลำห้วยสาธารณะ คือห้วยผาขาว และห้วยมะขามที่มีน้ำไหลผ่านตลอดปี และเป็นแหล่งน้ำสำคัญของชุมชนที่ใช้ในการทำเกษตรกรรมซึ่งเป็นอาชีพหลักที่สร้างรายได้ให้กับชุมชน รวมทั้งการใช้น้ำเพื่ออุปโภค และบริโภคในครัวเรือน

- การลงทุนเหมืองถ่านหินกำลังจะทำลายความมั่นคงทางอาหารและเศรษฐกิจฐานรากของชุมชน พื้นที่อมก๋อยมีการทำเกษตรแบบหมุนเวียน มีการทำนาแบบดั้งเดิม ปลูกมะเขือเทศ กะหล่ำ และฟักทอง ซึ่งอำเภออมก๋อยเป็นหนึ่งในสองอำเภอของจังหวัดเชียงใหม่ที่ปลูกมะเขือเทศกระจายสู่ตลาดขายส่งสินค้ามากที่สุด โดยส่งออกไปยังตลาดค้าส่งภาคเหนือ ภาคตะวันตก ภาคกลาง และภาคอีสาน

โครงการเหมืองถ่านหินแม่ทะ ในพื้นที่บ้านบอมพัฒนาซึ่งดำเนินการโดย บริษัท ปูนซีเมนต์ไทย (ลำปาง) จำกัด กำลังดำเนินการขอสัมปทานขุดเหมืองถ่านหินลิกไนต์ประเภทที่ 3 ตามคำขอประทานบัตรที่ 7/2561, 8/2561, 9/2561, 10/2561 หมายเลขเขตเหมืองแร่ที่ 30542 เนื้อที่ประมาณ 958.50 ไร่

- พื้นที่โครงการเหมืองถ่านหินครอบคลุมลำห้วยธรรมชาติหลายสายซึ่งเป็นแหล่งน้ำหลักของชุมชนที่ใช้ในการเกษตรเพื่อการยังชีพ ของชุมชนบ้านบอมพัฒนา และชุมชนบ้านกิ่ว อ.แม่ทะ จังหวัดลำปาง

- การลงทุนเหมืองถ่านหินกำลังจะทำลายความมั่นคงทางเศรษฐกิจและวิถีชีวิตชุมชน รายได้หลักของชุมชนคือทำการเกษตร และมีอาชีพเสริมจากการขายเห็ดป่า รวมถึงการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากทรัพยากรในชุมชนให้เป็นผลิตภัณฑ์สินค้า OTOP สำคัญประจำตำบลของพื้นที่บ้านกิ่ว บ้านบอม อำเภอแม่ทะ การขายของป่า อย่าง เห็ดหลายชนิด อันเป็นรายได้หลักของชุมชนเพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจที่เข้มแข็งและยั่งยืนของชุมชนที่สะท้อนให้เห็นความสมบูรณ์ของฐานทรัพยากรของชุมชน

กรีนพีซ ประเทศไทย เห็นว่า การเดินหน้าโครงการเหมืองถ่านหินอมก๋อย และโครงการเหมืองถ่านหินแม่ทะนั้นสวนทางกับนโยบาย โครงสร้าง แนวทาง และกลยุทธ์ด้านการพัฒนาที่ยั่งยืนของบริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) โดยเฉพาะอย่างยิ่งการดำเนินงานอย่างรับผิดชอบ (Conduct Business with Responsibility) เพื่อมุ่งมั่นดูแลด้านสิทธิมนุษยชน สิ่งแวดล้อม และในการดำเนินงานทั้งในประเทศและต่างประเทศตาม หลักปฏิบัติสากลตามข้อตกลงโลกแห่งสหประชาชาติ (UNGC) ตลอดจนการตั้งเป้าหมายอย่างชัดเจนเพื่อสนับสนุนและผลักดันการ บรรลุเป้าหมายการพัฒนาท่ียั่งยืนของโลก (SDGs) โดยเฉพาะอย่างยิ่งเป้าหมาย 13 ว่าด้วยการรับมือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Action)

กรีนพีซ ประเทศไทย ขอเรียกร้องให้ บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) ในฐานะเจ้าของโครงการเหมืองถ่านหิน แม่ทะ และหนึ่งในห่วงโซ่อุปทานของโครงการเหมืองถ่านหินอมก๋อย ยุติโครงการเหมืองถ่านหินทั้งสองแห่งโดยทันที