ครม. เห็นชอบในหลักการใช้งบประมาณแก้ไขปัญหาช้างป่าออกหากินนอกพื้นที่ป่าอนุรักษ์ 370,608,000 บาท หลังพบช้างป่า 3,168-3,440 ตัว ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าและอุทยานแห่งชาติ 69 แห่ง ออกหากินนอกพื้นที่อนุรักษ์ขัดแย้งกับชาวบ้านรุนแรงขึ้นในหลายพื้นที่ – เตรียมควบคุมประชากรลิง 3,500 ตัว จัดทำฐานข้อมูลประชากร สร้างกรงเลี้ยงลิง 67 กรง ลดผลกระทบต่อชุมชน | ที่มาภาพประกอบ: สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์

เมื่อวันที่ 4 ส.ค. 2563 ที่ผ่านมา คณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติเห็นชอบในหลักการเรื่อง ‘ขอรับการสนับสนุนงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2563 งบกลาง รายการเงินสำรองจ่ายเพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็น’ ตามที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) โดยกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืชเสนอ โดยใช้จ่ายจากงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2563 งบกลาง รายการเงินสำรองจ่ายเพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็น ภายในกรอบวงเงิน 435,289,000 บาท เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชน และลดผลกระทบจากสัตว์ป่า รวมถึงการแก้ไขปัญหาการดูแลสัตว์ป่าของกลางตามหลักสวัสดิภาพสัตว์จำนวน 3 โครงการ คือ 1. โครงการแก้ไขปัญหาช้างป่าออกหากินนอกพื้นที่ป่าอนุรักษ์แบบบูรณาการ วงเงิน 370,608,000 บาท 2. โครงการแก้ไขปัญหาและลดผลกระทบของลิงในชุมชน วงเงิน 24,461,000 บาท และ 3. โครงการเพิ่มประสิทธิภาพการรับสัตว์ป่าของกลางและสัตว์ป่า กรณีแก้ไขปัญหาตามหลักสวัสดิภาพสัตว์ในกรงเลี้ยง วงเงิน 40,220,000 บาท

สำหรับกิจกรรม/รายการอื่นที่กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืชยังมีความจำเป็นต้องดำเนินการให้ใช้จ่ายจากงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ที่เสนอตั้งงบประมาณบางส่วนรองรับไว้แล้ว รวมถึงการปรับแผนการปฏิบัติงานและแผนการใช้จ่ายงบประมาณ เมื่อพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 มีผลบังคับใช้แล้ว ตามความเห็นของสำนักงบประมาณ

นอกจากนี้ ครม. ยังอนุมัติให้กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้รับยกเว้นการปฏิบัติตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 24 พ.ย. 2558 (เรื่อง การเสนอเรื่องเร่งด่วนต่อคณะรัฐมนตรี) ในการเสนอเรื่องนี้

ช้างป่าออกหากินนอกพื้นที่อนุรักษ์ ขัดแย้งกับชาวบ้านรุนแรงขึ้นในหลายพื้นที่

เมื่อช่วงเดือน พ.ค. 2563 เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูวัว จ.บึงกาฬ ลงสำรวจความเสียหายพื้นที่เกษตรกรรมของประชาชน หลังช้างป่าลงจากเขามาหากินใกล้แหล่งน้ำมากขึ้น | ที่มาภาพ: สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์

ข้อมูลจากกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ระบุว่าปัจจุบันมีช้างป่าอาศัยอยู่ตามธรรมชาติประมาณ 3,168-3,440 ตัว ในพื้นที่อนุรักษ์ทั้งในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าและอุทยานแห่งชาติ จำนวน 69 แห่ง มีปัญหาความขัดแย้งระหว่างคนกับช้างป่าที่ออกหากินนอกพื้นที่อนุรักษ์ทวีความรุนแรงขึ้นในหลายพื้นที่ ก่อให้เกิดความเสียหายต่อพืชผลทางการเกษตร ทรัพย์สินและชีวิตของคนและสัตว์ สาเหตุมาจากการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัย ความไม่สอดคล้องของประชากรในพื้นที่อนุรักษ์ และปัจจัยในการดำรงชีวิตในพื้นที่ป่าไม่เพียงพอ ทำให้สัตว์ป่าออกมากินใกล้พื้นที่เกษตรกร

โดย ‘โครงการแก้ไขปัญหาช้างป่าออกหากินนอกพื้นที่ป่าอนุรักษ์แบบบูรณาการ เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาช้างป่าออกหากินนอกพื้นที่ป่าอนุรักษ์แบบบูรณาการ’ นั้น กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จะดำเนินกิจกรรมดังต่อไปนี้ 1) ฟื้นฟูและจัดการทุ่งหญ้า 13,583 ไร่   2) ปลูกพืชอาหารช้าง 6,736 ไร่   3) สร้างแหล่งน้ำ (3,000 ลบ.ม.) 49 แห่ง  4) สร้างแหล่งน้ำ (10,000 ลบ.ม.) 18 แห่ง  5) สร้างแหล่งน้ำ (20,000 ลบ.ม.) 3 แห่ง   6) รั้วกึ่งถาวร 157.42 กิโลเมตร   7) สร้างคูกั้นช้าง 105.20 กิโลเมตร  8) เครือข่ายอาสาสมัครเฝ้าระวังช้างป่า 304 เครือข่าย และ 9) ติดตั้งอุปกรณ์ ระบบการเฝ้าระวังระวังแจ้งเตือนภัย  300 จุด        

เตรียมควบคุมประชากรลิง 3,500 ตัว ลดผลกระทบต่อชุมชน

จากการสำรวจข้อมูลประชากรลิง พบว่าปัจจุบันพื้นที่ที่มีปัญหาทั้งหมด จำนวน 222 แห่ง ครอบคลุมพื้นที่ 51 จังหวัด โดยแบ่งเป็นนอกพื้นที่ ป่าอนุรักษ์ จำนวน 206 แห่ง และในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ จำนวน 16 แห่ง มีการสำรวจนับประชากรลิงแล้ว 173 แห่ง พบประชากรลิง จำนวน 53,068 ตัว | ที่มาภาพประกอบ: สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์

ในส่วนของ ‘โครงการแก้ไขปัญหาและลดผลกระทบของลิงในชุมชน’ ข้อมูลจากกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ระบุว่าสถานการณ์ความขัดแย้งระหว่างคนกับลิง จากการสำรวจข้อมูลประชากรลิง โดยใช้วิธีการใช้แบบสอบถามไปยังองค์การบริหารส่วนตำบลทุกแห่ง พบว่าปัจจุบันพื้นที่ที่มีปัญหาทั้งหมด จำนวน 222 แห่ง ครอบคลุมพื้นที่ 51 จังหวัด โดยแบ่งเป็นนอกพื้นที่ ป่าอนุรักษ์ จำนวน 206 แห่ง และในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ จำนวน 16 แห่ง มีการสำรวจนับประชากรลิงแล้ว 173 แห่ง พบประชากรลิง จำนวน 53,068 ตัว

เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งระหว่างลิงกับคนในพื้นที่ชุมชนเมืองโดยเฉพาะพื้นที่ที่มีปัญหา กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจะดำเนินกิจกรรม ดังนี้ 1) ควบคุมประชากรลิงในพื้นที่ที่พบปัญหา จำนวน 3,500 ตัว 2) จัดทำฐานข้อมูลประชากรลิงและสภาพพื้นที่ที่เกิดปัญหาโดยระบบที่ทันสมัย เข้าถึงได้สะดวกและรวดเร็ว และ 3) จัดสร้างกรงเลี้ยงลิง เพื่อดูแลและรองรับลิงกรณีแก้ไขปัญหา 67 กรง

จัดทำพื้นที่กักกันโรคในสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่า-คลินิกสัตว์ป่า

ในส่วนของ ‘โครงการเพิ่มประสิทธิภาพการรับสัตว์ป่าของกลางและสัตว์ป่ากรณีแก้ไขปัญหาตามหลักสวัสดิภาพสัตว์ ในกรงเลี้ยง’ นั้น กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมระบุว่าจากสถานการณ์การป้องกันและปราบปรามลักลอบการค้าสัตว์ป่าที่เข้มงวดขึ้น ส่งผลให้มีการตรวจยึดสัตว์ป่าของกลางเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก ทำให้กรงและคอกที่มีอยู่ไม่เพียงพอที่จะรองรับสัตว์ป่าของกลางให้เป็นไปตามหลักสวัสดิภาพสัตว์ โดยปัจจุบันมีสัตว์ป่าของกลางที่ต้องดูแล จำนวน 9,276 ตัว        

เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาดังกล่าว กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจะดำเนินกิจกรรม ดังนี้ 1) สร้างกรงคอกมาตรฐานและจัดทำพื้นที่กักกันโรคในสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่า 23 แห่ง และ 2) จัดสร้างคลินิกสัตว์ป่าพร้อมอุปกรณ์รักษา 12 แห่ง

เรื่องที่เกี่ยวข้อง
แนวโน้มประชากร 'ช้างป่าไทย' เพิ่มขึ้น