ในวิกฤตการณ์แพร่ระบาดของ COVID-19 พบว่าแม้ตัวเลขอาชญากรรมทางกายภาพในพื้นที่สาธารณะบางแห่งลดลง โดยเฉพาะช่วงที่มีการล็อกดาวน์ไม่ให้ประชาชนออกไปไหนมาไหนอย่างเสรี แต่กระนั้นก็พบความรุนแรงในมิติต่าง ๆ หลายพื้นที่ในโลกที่น่าสนใจ อาทิ อาชญากรรมออนไลน์พุ่งสูงขึ้น, ความรุนแรงในครอบครัวที่เพิ่มขึ้น, สุขภาพจิตที่แย่ลง และ ‘ความเกลียดชัง’ ที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะ ‘คนเอเชีย’ ในโลกตะวันตก | ที่มาภาพประกอบ: TerriAnneAllen (Pixabay License)

ในวิกฤตการณ์แพร่ระบาดของ COVID-19 แม้ว่าตัวเลขอาชญากรรมทางกายภาพในพื้นที่สาธารณะบางแห่งลดลง โดยเฉพาะช่วงที่มีการล็อกดาวน์ไม่ให้ประชาชนออกไปไหนมาไหนอย่างเสรี ตัวอย่างเช่น ที่สหรัฐอเมริกา ในชิคาโก การจับกุมยาเสพติดลดลง 42% ในหลายสัปดาห์นับตั้งแต่มีการล็อกดาวน์ ในขณะที่ในลอสแองเจลิสอัตราการก่ออาชญากรรมที่สำคัญลดลงถึง 30% หลังวันที่ 15 มี.ค. 2020 เช่นเดียวกับนิวยอร์กพบว่าสถิติอาชญากรรมลดลง นอกจากนี้มีสถิติจากหน่วยงานตำรวจ 19 แห่งพบว่าสถิติอาชญากรรมลดลงเป็นอย่างมากในช่วงการล็อกดาวน์ตั้งแต่วันที่ 15 มี.ค. 2020 บางพื้นที่ลดลงถึง 92% เลยทีเดียว (ข้อมูล ณ เดือน เม.ย. 2020) [1]

ส่วนในไทยเราเอง ผู้บัญชาการตำรวจนครบาล (ผบช.น.) เปิดเผยเมื่อวันที่ 20 พ.ค. 2563 สถิติการก่อเหตุอาชญากรรมโดยเฉพาะการลัก จี้ ชิง ปล้น ลดน้อยลงด้วยเช่นกัน ในช่วงการควบคุมการระบาด COVID-19 ในประเทศอย่างเข้มงวดจากภาครัฐ [2]

แต่กระนั้นพบว่าสถิติตัวเลขความรุนแรงในมิติต่าง ๆ กลับเพิ่มขึ้น 

อาชญากรรมออนไลน์พุ่งสูงขึ้น

การล็อกดาวน์และนโยบายของภาครัฐและเอกชนที่ให้ประชาชนทำงานทางไกลที่บ้านผ่านระบบออนไลน์มากขึ้น ได้ส่งผลให้อาชญากรรมทางออนไลน์เพิ่มขึ้นด้วยเช่นกัน | ที่มาภาพประกอบ: Blogtrepreneur (CC BY 2.0)

การล็อกดาวน์และนโยบายของภาครัฐและเอกชนที่ให้ประชาชนทำงานทางไกลที่บ้านผ่านระบบออนไลน์มากขึ้น ในด้านหนึ่งกลับกลายเป็นการที่คนหลายล้านคนทำงานในสภาพแวดล้อมที่ไม่คุ้นเคยและมาตรการความปลอดภัยด้านความปลอดภัยทางอินเตอร์เน็ตต่ำกว่าที่ทำงาน ส่งผลให้อาชญากรรมทางออนไลน์เพิ่มขึ้นด้วยเช่นกัน มีการหลอกลวงขายสินค้าที่เกี่ยวพันกับการระบาดของโรค COVID-19 ตามดาร์กเว็บ (dark web) รวมทั้งมีการหลอกลวงและฉ้อโกงผ่านระบบออนไลน์โดยการแอบอ้างเป็นหน่วยงานภาครัฐ

ในช่วงการระบาดของ COVID-19 ที่ผ่านมา เหล่าแฮกเกอร์ได้ใช้ความกลัวหลอกให้คนคลิกลิงก์หรือไฟล์แนบที่มีมัลแวร์ ควบคู่ไปกับการใช้ความใจดีหลอกให้คนบริจาคเงินให้เพจระดมทุนหลอกลวง หน่วยงานดูแลสุขภาพเสี่ยงถูกโจมตีไซเบอร์มากเป็นพิเศษในเวลานี้เพราะกำลังยุ่งอยู่กับการตรวจรักษาและดูแลผู้ป่วย

แม้แต่องค์กรโลกบาลที่มีหน้าที่โดยตรงเกี่ยวกับการจัดการปัญหา COVID-19 อย่างองค์การอนามัยโลก (WHO) ก็ยังถูกแอบอ้างทางออนไลน์จากกลุ่มมิจฉาชีพเพื่อแสวงประโยชน์มิชอบ โดยเมื่อช่วงเดือน ก.พ. 2020 ที่ผ่านมา WHO ได้ออกประกาศเตือนให้ระมัดระวังแคมเปญ Phishing ที่คนร้ายจะแอบอ้างเป็นเจ้าหน้าที่และหลอกขโมย Credentials จากเหยื่อหรือหลอกให้เปิดไฟล์มัลแวร์ในอีเมล โดยแนะนำว่า ควรตรวจสอบอีเมลที่ส่งมาว่าเป็นของ WHO จริงหรือไม่ ซึ่งจะเป็นโดเมน person@who.int, ลิงก์ที่ปรากฏอยู่ภายใต้โดเมนของ WHO จริงหรือไม่ โดยโดเมนจริงคือ https://www.who.int หรือลองนำ URL ใส่เข้าไปเองใน Address Bar ก็ได้, อย่าให้ข้อมูลส่วนบุคคล โดยเฉพาะ Credentials แก่ Third-party แม้กระทั่ง WHO, อย่าตกเป็นเหยื่อของความรู้สึกกดดันที่คนร้ายพยายามทำให้เรารู้สึกร้อนใจ, ถ้าตระหนักได้ว่าพลาดให้ข้อมูลละเอียดอ่อนไปแล้ว ก็รีบเปลี่ยน Credentials ที่เกี่ยวข้องทันที และหากพบแคมเปญการหลอกลวง กรุณาแจ้ง WHO ได้ที่ https://www.who.int/about/report_scam/en/ [3]

เมื่อช่วงต้นเดือน พ.ค. 2020 มีการเปิดเผยข้อมูลจากสำนักงานสอบสวนกลางสหรัฐ (FBI) พบว่าตัวเลขการก่ออาชญากรรมทางออนไลน์เพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก ท่ามกลางสถานการณ์การแพร่ระบาดของ COVID-19 ทั้งการหลอกลวงประชาชนเกี่ยวกับไวรัส และการพยายามเจาะข้อมูลของโรงพยาบาลและสถาบันวิจัยทางการแพทย์ที่กำลังศึกษาเกี่ยวกับ COVID-19

ตัวอย่างที่สหรัฐฯ ศูนย์ร้องเรียนอาชญากรรมทางอินเตอร์เน็ต FBI ได้รับการร้องเรียนกว่า 3,600 เรื่องเกี่ยวกับการหลอกลวงและการฉ้อโกงด้วยเรื่องของการแพร่ระบาด COVID-19 อาชญากรจำนวนมากมักใช้ประโยชน์จากเหตุภัยธรรมชาติและมาตรการช่วยเหลือของรัฐบาลในการหลอกลวงประชาชนผ่านระบบออนไลน์ คนอเมริกันต้องสูญเสียเงินไปประมาณ 12 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เลยทีเดียว ด้านกระทรวงยุติธรรมสหรัฐฯ เปิดเผยว่ามีการกล่าวหาว่ามีความพยายามโจมตีทางออนไลน์ของแฮกเกอร์จากหน่วยงานจีนที่พยายามบุกรุกเข้าไปในเครือข่ายอินเตอร์เน็ตของบริษัทเอกชนของสหรัฐฯ รวมทั้งยังมีการโจมตีของทีมแฮกเกอร์จากเกาหลีเหนืออีกด้วย [4]

นอกจากนี้ เหล่าบรรดาแฮกเกอร์ยังได้เพิ่มเทคนิคใหม่ ๆ เพื่อใช้หลอกล่อเหยื่อโดยอาศัยความหวาดกลัวต่อโรคระบาดระดับโลกนี้เช่นกัน นักวิจัยของ Kaspersky บริษัทซอฟต์แวร์ความปลอดภัยคอมพิวเตอร์ได้ตรวจพบทูลโจมตีใหม่ ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสถานการณ์ COVID-19 อย่างต่อเนื่อง โดยในช่วงต้นเดือน ก.พ. 2020 Kaspersky ได้แจ้งเตือนสาธารณะชนเกี่ยวกับไฟล์ร้ายนามสกุล pdf mp4 และ docx ที่ปลอมแปลงเป็นเอกสารสำคัญเกี่ยวกับการค้นพบเชื้อ COVID-19 สัปดาห์ต่อมาผู้เชี่ยวชาญสามารถถอดหน้ากากอีเมลฟิชชิ่งที่หลอกว่าส่งมาจากศูนย์ควบคุมโรคสหรัฐอเมริกาซึ่งเป็นหน่วยงานที่มีอยู่จริง เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือ อีเมลนี้ดูเหมือนเป็นอีเมลจากหน่วยงานจริง แต่เมื่อผู้รับคลิกที่ link ไปยังโดเมน cdc-gov.org ก็จะไปโผล่ที่หน้าล็อกอินอีเมล Outlook ซึ่งเป็นเว็บเพจที่สร้างเพื่อขโมยข้อมูลล็อกอินต่าง ๆ

อาชญากรไซเบอร์ได้ใช้ช่วงเวลาวิกฤตนี้สร้างเทคนิคและกลยุทธ์ร้ายใหม่ ๆ เพื่อหาเงินจากประชาชนและองค์กรต่าง ๆ โดยใช้ความหวาดกลัวต่อสถานการณ์โรคระบาดเป็นเครื่องมือ  Kaspersky ระบุว่าได้ตรวจพบมัลแวร์ที่เกี่ยวข้องกับ COVID-19 ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกดังนี้ บังคลาเทศ 93 ตัว ฟิลิปปินส์ 53 ตัว จีน 40 ตัว เวียดนาม 23 ตัว อินเดีย 22 ตัว และมาเลเซีย 20 ตัว และพบมัลแวร์จำนวนหลักหน่วยในสิงคโปร์ ญี่ปุ่น อินโดนีเซีย ฮ่องกง เมียนมาร์ และไทย [5]

ความรุนแรงในครอบครัวเพิ่มขึ้น

ความรุนแรงภายในครอบครัวพุ่งสูงขึ้นในประเทศที่มีการปิดเมืองท่ามกลางการระบาดของโรค COVID-19 ผู้หญิงถูกคู่ครองใช้ความรุนแรงต่อพวกเธอมากขึ้น เนื่องจากจำต้องให้ใช้เวลาอยู่ด้วยกันที่บ้านมากกว่าเดิม | ที่มาภาพประกอบ: HelpGuide.org

การกักตัวอยู่บ้าน ทำให้ประชาชนในที่ต่าง ๆ ไม่ได้ออกไปเผชิญต่อความรุนแรงตามที่ต่าง ๆ แต่ในวิกฤต COVID-19 นี้ได้เผยให้เห็นอีกด้าน นั่นก็คือเรื่องความรุนแรงในครอบครัว องค์การเพื่อการส่งเสริมความเสมอภาคระหว่างเพศและเพิ่มพลังของผู้หญิงแห่งสหประชาชาติ (UN Women) เปิดเผยเมื่อต้นเดือน เม.ย. 2020 ว่าความรุนแรงภายในครอบครัวพุ่งสูงขึ้นในประเทศที่มีการปิดเมืองท่ามกลางการระบาดของโรค COVID-19 ผู้หญิงถูกคู่ครองใช้ความรุนแรงต่อพวกเธอมากขึ้น เนื่องจากจำต้องให้ใช้เวลาอยู่ด้วยกันที่บ้านมากกว่าเดิม

UN Women ระบุอีกว่ามีรายงานความรุนแรงภายในครอบครัวเพิ่มสูงขึ้น 30% ในฝรั่งเศส นับตั้งแต่ที่ผู้คนถูกสั่งให้อยู่กับบ้านเมื่อวันที่ 17 มี.ค. 2020 ในสิงคโปร์ มีผู้หญิงโทรศัพท์ขอความช่วยเหลือเพิ่มขึ้น 33% รวมทั้งมีสถิติความต้องการย้ายไปสถานพักพิงความรุนแรงก็กำลังเพิ่มมากขึ้นในสหรัฐฯ แคนาดา และอังกฤษ

อย่างไรก็ตาม ยอดผู้โทรศัพท์ขอความช่วยเหลือก็ลดลงเป็นระยะเวลาหนึ่งในบางพื้นที่ เนื่องจากคู่ครองของหญิงผู้เป็นเหยื่ออยู่บ้านตลอดเวลาในอิตาลี การเข้าถึงเว็บไซต์ช่วยเหลือลดลง 55% ในช่วง 2 สัปดาห์แรกของเดือน มี.ค. สถานการณ์ที่คล้ายกันก็เกิดขึ้นในฝรั่งเศสตอนเหนือเช่นกัน UN Women เรียกร้องให้รัฐบาลชาติต่าง ๆ เปิดให้บริการออนไลน์ที่ผู้หญิงสามารถส่งข้อความไปหาอย่างลับ ๆ ได้หรือรับรองผู้หญิงเหล่านี้ว่าจะมีสถานที่พักพิงก่อนที่ความรุนแรงต่อพวกเธอจะเพิ่มมากขึ้น [8]

ในรายงานพิเศษของ The Guardian เผยแพร่เมื่อช่วงปลายเดือน มี.ค. 2020 ระบุว่าจากการล็อกดาวน์เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของโรค COVID-19 ทำให้ประชาชนหลายร้อยล้านคนต้องอยู่แต่ในบ้าน ความเครียดจากสถานการณ์การระบาดรวมถึงผลกระทบทางเศรษฐกิจทำให้ผู้หญิงและเด็กจำนวนมากตกเป็นเหยื่อความรุนแรงจากผู้ชายผู้เป็นผู้นำในครอบครัว หลังจากมีประกาศปิดประเทศในทุกทวีปต่างมีจำนวนผู้ที่ตกเป็นเหยื่อความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น ระยะเวลาเพียง 1 เดือนที่ทางการจีนสั่งปิดเมืองอู่ฮั่นนั้น มีผู้ตกเป็นเหยื่อความรุนแรงในครอบครัวไปแจ้งความเพิ่มขึ้น 3 เท่าจากสถิติการแจ้งความทั้งประเทศ ในปี 2019 มี 47 คดี ช่วงประกาศปิดเมือง 1 เดือน มี 162 คดี และสื่อในประเทศจีนยังรายงานว่า 90% ของผู้ตกเป็นเหยื่อความรุนแรงแจ้งว่าสาเหตุหลักมาจากสถานการณ์ COVID-19 เริ่มเลวร้ายลง

ในสเปน จำนวนผู้ที่ตกเป็นเหยื่อความรุนแรงในครอบครัวเพิ่มขึ้น หลังจากการประกาศปิดเมืองและพรมแดนได้เพียง 5 วัน ก็มีผู้หญิง 1 คนถูกฆาตกรรมโดยสามีต่อหน้าลูกภายในบ้าน เรื่องนี้ทางการสเปนคาดว่าน่าจะเป็นเพราะผู้ใช้ความรุนแรงมีความเครียดจากสถานการณ์ไวรัส COVID-19 ทำให้บันดาลโทสะและฆ่าภรรยาตัวเอง ในบราซิลก็ประสบปัญหาเดียวกันรัฐบาลประกาศขอร้องให้ประชาชนอยู่แต่ในบ้าน (ยังไม่บังคับล็อกดาวน์) ก็พบว่ามีผู้หญิงที่ตกเป็นเหยื่อความรุนแรงติดต่อขอเข้าบ้านพักฉุกเฉินเพิ่มขึ้นถึง 50% แล้ว

ในสหราชอาณาจักร Mandu Reid หัวหน้าพรรค Women’s Equality ได้เรียกร้องรัฐบาลให้อำนาจพิเศษกับเจ้าหน้าที่ตำรวจในช่วงสถานการณ์ COVID-19 โดยให้ตำรวจมีอำนาจสั่งให้ผู้ใช้ความรุนแรงออกจากบ้านได้ในช่วงล็อกดาวน์ และตำรวจควรมีอำนาจยกเลิกค่าธรรมเนียมการขอคำสั่งคุ้มครองจากศาลในช่วงเวลานี้อีกด้วย [9]

สุขภาพจิตที่แย่ลง

รายงานของ UN ระบุว่าผู้คนมากมายทั่วโลกได้รับผลกระทบด้านสุขภาพจิตในระหว่างที่ต้องอยู่แต่ภายในบ้านตามคำสั่งของรัฐบาลในประเทศต่าง ๆ | ที่มาภาพประกอบ: ryan melaugh (CC BY 2.0)

เมื่อวันที่ 13 พ.ค. 2020 องค์การสหประชาชาติ (UN) ได้เผยแพร่รายงานสรุปด้านนโยบายเรื่อง COVID-19 กับความจำเป็นในการดำเนินงานด้านสุขภาพจิต (Policy Brief: COVID-19 and the Need for Action on Mental Health) ระบุว่าผู้คนมากมายทั่วโลกได้รับผลกระทบด้านสุขภาพจิตในระหว่างที่ต้องอยู่แต่ภายในบ้านตามคำสั่งของรัฐบาลในประเทศต่าง ๆ และสาเหตุของความทุกข์ใจรวมถึงความรู้สึกหวั่นเกรงว่าจะติดเชื้อและความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับอนาคตข้างหน้า รายงานของ UN ฉบับนี้ระบุว่าเจ้าหน้าที่สาธารณสุขที่ทำงานอยู่ในแนวหน้ากำลังตกอยู่ในภาวะเครียดมากเป็นพิเศษ โดยระบุว่ามีรายงานว่าคนที่ทำงานลักษณะดังกล่าวในแคนาดาจำเป็นต้องได้รับการสนับสนุนด้านสุขภาพจิตถึงเกือบ 50% ขณะที่คนกลุ่มนี้ในจีนมีรายงานภาวะซึมเศร้า ความวิตกกังวล และภาวะนอนไม่หลับในอัตราที่สูง

นอกจากนี้รายงานยังชี้ไปที่เด็ก ๆ ว่าเป็นกลุ่มเสี่ยงโดยระบุว่าเด็กเครียดมากเนื่องจากต้องทนกับการอยู่ในพื้นที่จำกัดและไปโรงเรียนไม่ได้เพราะโรงเรียนปิด พร้อมอ้างอิงรายงานของผู้ปกครองในอิตาลีและสเปนที่แสดงให้เห็นว่าการแพร่ระบาดที่เกิดขึ้นกำลังส่งผลกระทบต่อภาวะทางอารมณ์และพฤติกรรมของเด็ก ๆ อย่างไรบ้าง รายงานของสหประชาชาติยังเรียกร้องให้ตระหนักถึงความจำเป็นด้านสุขภาพจิตของผู้หญิงและคนที่อยู่ท่ามกลางภาวะขัดแย้ง และเรียกร้องให้รัฐบาลชาติต่าง ๆ รวมเอามาตรการรับมือสุขภาพจิตของผู้คนเข้าไว้ในการรับมือการแพร่ระบาดของไวรัส เช่น เพิ่มการสนับสนุนบริการต่าง ๆ ที่เข้าถึงได้ง่าย [10]

นอกจากนี้ ในช่วงต้นเดือน พ.ค. 2020 สถาบันด้านการเสพติดแอลกอฮอล์แห่งสถาบันสุขภาพแห่งชาติสหรัฐฯ ยังได้เปิดเผยตัวเลขผู้ดื่มแอลกอฮอล์ในสหรัฐฯ ว่าสูงถึง 70% แล้ว และในแง่ปริมาณการดื่มก็เพิ่มขึ้นในช่วงการระบาดของ COVID-19 นี้ด้วย สถาบันด้านการเสพติดแอลกอฮอล์ เตือนว่าการที่ผู้คนต้องกักตัวอยู่บ้านและมีความวิตกกังวลช่วงการระบาดของโรค ยิ่งไปเพิ่มความต้องการดื่มเครื่องดื่มเหล่านี้มากขึ้น และอาจกระทบต่อผู้คนที่มีปัญหาการติดเหล้าในสหรัฐฯ อยู่แล้วซึ่งมีอยู่ราว 14.5 ล้านคน  และว่าการดื่มแอลกอฮอล์ จะกระทบต่อระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย และทำให้เสี่ยงต่อการติด COVID-19 ได้ง่ายขึ้น

ปัจจุบันร้านจำหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอลล์ใน 49 จาก 50 รัฐ และในกรุงวอชิงตันเปิดทำการช่วง COVID-19 ระบาด จากที่ยังถือเป็นธุรกิจจำเป็น แต่ปรับเปลี่ยนรูปแบบการจำหน่ายในระยะนี้เท่านั้น ด้าน WHO ได้แนะให้หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงนี้ โดยบอกว่าผู้ที่เชื่อว่าการนำแอลกอฮอล์เข้าสู่กระแสเลือดจะช่วยป้องกัน COVID-19 นั้นเป็นเรื่องที่ไม่จริง [11]

พบ'ความเกลียดชัง' คนเอเชียในโลกตะวันตกเพิ่มขึ้น

คนเชื้อสายเอเชียในหลายประเทศทั่วโลก เผชิญกับกระแสความเกลียดชัง มีการเหยียดหยามและทำร้ายมากขึ้นในช่วงการแพร่ระบาดของโรค COVID-19 | ที่มาภาพ: Steven Senne/AP (อ้างใน WBUR)

ตั้งแต่ช่วงปลายเดือน ม.ค. 2020 ที่โรค COVID-19 ยังคงระบาดอย่างหนักโดยเฉพาะในประเทศจีน ไม่เพียงแต่เจ้าหน้าที่สาธารณสุขและพลเมืองชาวจีน ต้องรับมือกับการระบาดของ COVID-19 ในประเทศ แต่มีรายงานว่าชาวเอเชียในหลายประเทศทั่วโลก กำลังเผชิญกับกระแสต่อต้านชาวจีนอย่างหนักหน่วงเช่นกัน

รายงานจาก The Guardian ระบุว่ามีนักศึกษาชาวอังกฤษเชื้อสายเวียดนาม ร้องเรียนเรื่องการถูกเลือกปฏิบัติระหว่างเดินทางด้วยรถบัสสาธารณะ จากที่มีผู้คนพยายามหลีกเลี่ยงที่จะเข้าใกล้เธออย่างเห็นได้ชัด ขณะที่มีชาวเกาหลีเชื้อสายจีนที่ถูกเลือกปฏิบัติระหว่างพาลูกชายเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาล อีกทั้งยังพบพฤติกรรมเข้าข่าย 'หวาดกลัวชาวต่างชาติ' หรือ 'xenophobia' โดยเฉพาะกับนักเรียนชาวจีนในโรงเรียนประจำที่อังกฤษด้วย

ที่ร้านอาหารทะเลในกรุงโซล ของเกาหลีใต้ ติดป้ายเตือนห้ามลูกค้าจีนเข้าร้าน นอกจากนี้ทางสหภาพแรงงานผู้ให้บริการส่งอาหารในเกาหลีใต้ เรียกร้องให้ยุติการส่งอาหารในย่านที่มีคนจีนอยู่หนาแน่นในเกาหลีใต้

ที่แคนาดา มีผู้ปกครองจำนวนหนึ่งยื่นหนังสือร้องเรียนต่อเขตพื้นที่การศึกษาในออนทาริโอ เพื่อขอให้เด็กนักเรียนที่เพิ่งเดินทางกลับมาจากประเทศจีนในช่วงนี้หยุดการเรียน และให้ออกห่างจากผู้คนรอบข้างเป็นเวลาอย่างน้อย 17 วัน เพื่อสังเกตอาการ ขณะที่นักธุรกิจชาวแคนาดาเชื้อสายจีน กังวลว่าการระบาดของ COVID-19 อาจส่งผลกระทบรุนแรงต่อธุรกิจชาวชาวจีนและชาวเอเชียที่นี่อย่างมาก จากเมื่อปี 2003 ที่มีการระบาดของโรคซาร์ส ทำให้ธุรกิจของชาวจีนที่นั่นรายได้ลดฮวบราว 40-80%

ที่ฝรั่งเศส ชาวฝรั่งเศสเชื้อสายเอเชียต่างโพสต์เรื่องราวการถูกเลือกปฏิบัติและผู้คนมีท่าทีรังเกียจชาวเอเชียในฝรั่งเศส หลังการระบาดของ COVID-19 ทั้งถูกตะโกนใส่หน้าให้สวมหน้ากากอนามัยเวลาออกไปข้างนอก ถูกไล่ให้กลับไปอยู่แต่ภายในบ้าน และถูกมองว่าเป็นบุคคลที่ติดเชื้อ COVID-19 ไปแล้ว โดยไม่มีใครให้การช่วยเหลือพวกเขาแต่อย่างใด [12]

ต่อมาในช่วงเดือน ก.พ. 2020 กระแสความกังวลเกี่ยวกับการระบาดของ COVID-19 กลายมาเป็นปัญหาที่ชัดเจนขึ้นในกลุ่มคนที่มีเชื้อสายเอเชีย มีรายงานว่าในสหรัฐฯ ลูกค้าของผู้ให้บริการแอพพลิเคชั่นเรียกรถโดยสาร Uber และ Lyft ที่มีเชื้อสายเอเชีย รายงานกรณีถูกเลือกปฏิบัติโดยผู้ขับรถที่เหยียดเชื้อชาติมากขึ้นเรื่อย ๆ ในช่วงที่ยังมีการระบาดของCOVID-19 อย่างต่อเนื่อง มีการอ้างถึงกลุ่มเฟซบุ๊คที่มีสมาชิกเป็นคนขับ Uber และ Lyft กว่า 12,000 คนซึ่งระบุว่าในแต่ละวันมีสมาชิกโพสต์ข้อความเกี่ยวกับเรื่องไวรัสไม่ต่ำกว่า 5 ครั้ง และมีคนขับจำนวนไม่น้อยบอกว่า ไม่ต้องการจะรับผู้โดยสารที่มีเชื้อสายเอเชียเพราะไม่ปลอดภัย

คนขับและผู้โดยสารบริการเรียกรถมากมายส่งข้อความทางทวิตเตอร์ ที่พูดถึงความไม่เต็มใจที่จะนั่งหรือขับรถให้คนที่ดูเป็นคนเอเชีย ผู้โดยสารหลายคนมีความเห็นว่าคนขับที่เรียกใช้บริการแสดงความไม่เต็มใจหรือแม้กระทั่งปฏิเสธที่จะเปิดประตูให้เมื่อพบว่าตนมีรูปลักษณ์เป็นคนเอเชียและได้ใช้บริการต่อเมื่อยืนยันว่า ตนไม่ใช่คนจีน [13]

ช่วงปลายเดือน มี.ค. 2020 สำนักข่าว VOA รวบรวมรายงานข่าวจากสื่อในสหรัฐฯ ระบุว่ากลุ่มคนผิวขาวที่เหยียดเชื้อชาติและมีความคิดสุดโต่ง ซึ่งรวมถึงผู้ฝักใฝ่ลัทธินาซีใหม่ (Neo-Nazism) มีแนวคิดให้คนในกลุ่มที่ติดเชื้อ COVID-19 ใช้โรคร้ายนี้ แพร่ความเจ็บป่วยไปสู่ตำรวจและชาวยิว มีรายงานข่าวว่าสมาชิกเหล่านี้ของกลุ่มความคิดสุดโต่ง ได้รับคำแนะนำว่าให้ใช้น้ำลาย เป็นอาวุธในการแพร่เชื้อ COVID-19  ซึ่งอาจทำโดยผ่านการสเปรย์ หรือ ผ่านการป้าย และการปนเปื้อนในรูปแบบต่าง ๆ โดยเป็นการอ้างข้อมูลข่าวกรองรายสัปดาห์ ของหน่วยงานรักษากฎหมายของรัฐบาลกลางสหรัฐฯ เมื่อเดือน ก.พ. 2020

มีการระบุว่าข้อมูลนี้มาจากสำนักงานสาขานิวยอร์กของหน่วยงานสืบสวนกลางสหรัฐฯ (FBI) ระบุว่ากลุ่มหัวรุนแรงแนะนำให้สมาชิกที่ติด COVID-19 แพร่เชื้อโรคที่ศาสนสถานชาวยิว ที่ทำการของนักการเมืองชาวยิว และร้านค้าชาวยิว แม้ FBI จะแสดงความคิดเห็นต่อข่าวนี้เมื่อถูกสอบถามจากนักข่าว แต่ก็ได้ออกเเถลงการณ์ที่ระบุว่า "สำนักงานเอฟบีไอสาขาตามพื้นที่ต่าง ๆ แบ่งปันข้อมูลกันอย่างสม่ำเสมอกับเจ้าหน้าที่บังคับใช้กฎหมายส่วนท้องถิ่น เพื่อคุ้มครองชุมชนให้ปลอดภัย"

ทั้งนี้ รายงานข่าวชี้ว่ากลุ่มหัวรุนแรงใช้การสื่อสารระหว่างกันผ่าน Telegram ซึ่งเป็นแอปพลิเคชันที่ได้รับความนิยมในหมู่สมาชิกกลุ่ม Neo-Nazism ระบุด้วยว่าผู้มีความคิดสุดโต่งเหล่านี้มีเป้าหมายของการแพร่เชื้อ COVID-19 ไปยังตำรวจและ 'ประชาชนที่ไม่ใช่คนผิวขาว' [14]

ทั้งนี้จากสถิติของเว็บไซต์ Racismiscongtagious.com ซึ่งติดตามกระแสการทำร้ายและเหยียดคนเอเชียในสหรัฐ ตั้งแต่วันที่ 26 มี.ค.-6 พ.ค. 2020 พบว่ามีกรณีเกลียดชังคนเอเชีย 1,497 กรณี ในจำนวนนี้เกิดขึ้นในธุรกิจห้างร้านถึง 44% และเหยื่อ 69% เป็นผู้หญิง [15]

ในสหราชอาณาจักร พบการเพิ่มขึ้นของการต่อต้านเกลียดชังคนเอเชียสูงขึ้นถึง 21% ในช่วงวิกฤต COVID-19 เหตุการณ์การต่อต้าน เกลียดชังคนเอเชีย ในสหราชอาณาจักรเกิดขึ้นและเป็นข่าวมาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะที่เกิดขึ้นกับชาวจีน ซึ่งมีการบันทึกไว้ทั้งหมดในช่วงระยะเวลาที่ผ่านมาและในช่วงเวลาที่มีการล็อกดาวน์ มีทั้งการทำร้ายร่างกาย การถ่มน้ำลายใส่ ไปจนถึงการตะโกน ต่อว่าด่าทอด้วยความเกลียดชัง โดยตำรวจประเมินว่าเหตุการณ์ทั้งหมดนี้เพิ่มขึ้นเป็นสามเท่าในช่วง 3 เดือนแรกของปี 2020 เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปี 2019 [16]

เมื่อวันที่ 12 พ.ค. 2020 ที่ผ่านมาองค์กรสิทธิมนุษยชน Human Rights Watch (HRW) ได้ออกแถลงการณ์เรียกร้องให้รัฐบาลประเทศต่าง ๆ ดำเนินการอย่างเร่งด่วนเพื่อป้องกันการใช้ความรุนแรงและการเหยียดเชื้อชาติและเกลียดกลัวชาวต่างชาติที่เชื่อมโยงกับการระบาดใหญ่ของ COVID-19 และให้ดำเนินคดีกับการโจมตีทางเชื้อชาติต่อชาวเอเชียและคนเชื้อสายเอเชีย

แถลงการณนี้ยังอ้างถึงกรณีที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯ ใช้คำว่า "ไวรัสจีน" โดย HRW ชี้ว่าอาจเป็นการกระตุ้นให้เกิดการเหยียดเชื้อชาติในสหรัฐ แม้ว่าในเวลาต่อมาทรัมป์จะเลิกใช้คำนี้และยังได้ทวีตข้อความสนับสนุนชุมชนชาวอเมริกันเชื้อสายเอเชีย โดยบอกว่าไม่ใช่ความผิดของพวกเขาก็ตาม รวมถึงกรณีผู้ว่าการแคว้นเวนีโต ในอิตาลี ซึ่งเป็นศูนย์กลางการระบาดของเชื้อ COVID-19 ในช่วงต้นๆ ที่อิตาลี ที่กล่าวเมื่อเดือนก.พ. 2020 ว่า ชาวจีนแตกต่างกับชาวอิตาลี เพราะ "พวกเขาไม่มีมาตรฐานด้านสุขอนามัยที่ดี" และ "กินหนูเป็น ๆ" ก่อนที่ในเวลาต่อมา เขาจะออกมาขอโทษต่อถ้อยคำเหล่านี้

HRW ยังได้อ้างถึงรายงานของสื่ออังกฤษระบุว่าในช่วงต้นเดือน พ.ค. 2020 มีการก่อคดีอาชญากรรมจากความเกลียดชัง และต่อต้านชาวเอเชียอย่างน้อย 267 ครั้งทั่วสหราชอาณาจักร นอกจากนี้ ยังมีรายงานถึงการก่ออาชญากรรมทำนองเดียวกันนี้ ทั้งจากฝรั่งเศส ออสเตรเลีย สเปน รัสเซีย เคนยา เอธิโอเปีย แอฟริกาใต้ เกาหลีใต้ ญี่ปุ่น และอินโดนีเซีย ส่วนในศรีลังกาและอินเดีย มีรายงานว่าชนกลุ่มน้อยชาวมุสลิมตกเป็นเป้าของความเกลียดชัง และถูกโทษว่าเป็นต้นตอการระบาดของเชื้อ COVID-19 ส่วนที่พม่ากลุ่มชาตินิยมชาวพุทธก็ใช้สถานการณ์การแพร่ระบาดของ COVID-19 นี้โจมตีชาวมุสลิมด้วยเช่นกัน ในมาเลเซียมีการจับกุมแรงงานต่างชาติโดยใช้เหตุผลด้านการควบคุมโรค [17]

ข้อมูลอ้างอิง
[1] Crime Rates Across U.S. Drop Amid The Coronavirus Pandemic (Marley Coyne, Forbes, 11 April 2020)
[2] ผบช.น. เผย คดีฉ้อโกง-อาชญากรรมไซเบอร์ พุ่งช่วงโควิด (คมชัดลึก, 20 พ.ค. 2563)
[3] องค์การอนามัยโลกเตือนระวังแคมเปญ Phishing เรื่องไวรัสโคโรน่า (techtalkthai.com, 20 ก.พ. 2563)
[4] US accuses China of trying to hack coronavirus vaccine research (Alfred Ng, CNET, 14 May 2020)
[5] แคสเปอร์สกี้แนะวิธี 'ทำงานที่บ้าน’ ให้ปลอดภัย เหตุโจรไซเบอร์ใช้วิกฤติ Covid-19 แพร่มัลแวร์ผ่านอีเมลฟิชชิ่ง (ThaiPR.net, 17 มี.ค. 2563)
[6] ผบช.น. เผย คดีฉ้อโกง-อาชญากรรมไซเบอร์ พุ่งช่วงโควิด (คมชัดลึก, 20 พ.ค. 2563)
[7] DSI ขอบคุณประชาชน ส่งข้อมูลร้องเรียนให้ศูนย์ DSI COVID-19 แนะประชาชนระวังกลุ่มสินค้าที่เสี่ยงหลอกลวงสูง ตรวจสอบก่อนสั่งซื้อ (คณะโฆษกกรมสอบสวนคดีพิเศษ, 1 พ.ค. 2563)
[8] COVID-19 and ending violence against women and girls (UN Women, 6 April 2020)
[9] Lockdowns around the world bring rise in domestic violence (Emma Graham-Harrison, Angela Giuffrida, Helena Smith และ Liz Ford, The Guardian, 28 March 2020)
[10] UN urges mental-health care amid outbreak (NHK World-Japan, 14 May 2020)
[11] เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ขายหมดร้าน หลังสหรัฐฯ สั่งให้เป็นธุรกิจจำเป็นช่วงโควิด (VOA, 14 May 2020)
[12] น่ากลัวกว่าไวรัส! กระแสต่อต้านชาวเอเชียพุ่งสูงหลังโคโรนาไวรัสระบาด (VOA, 30 January 2020)
[13] พลเมืองสหรัฐฯ เชื้อสายเอเชียร้องเรียนกรณีเหยียดเชื้อชาติจากกระแสกลัวโคโรนาไวรัส (VOA, 5 February 2020)
[14] “นีโอนาซี” ในสหรัฐฯวางแผนแพร่โคโรนาไวรัสสู่ ชุมชนยิวและตำรวจ (VOA, 24 March 2020)
[15] คนเอเชียในโลกตะวันตกถูกทำร้ายถูกเหยียดมากขึ้น (โพสต์ทูเดย์, 6 พ.ค. 2563)
[16] ความเกลียดชังต่อคนเอเชียในสหราชอาณาจักรเพิ่มขึ้น 21% ในช่วงวิกฤตโควิด-19 (The Momentum, 13 May 2020)
[17] Covid-19 Fueling Anti-Asian Racism and Xenophobia Worldwide (HRW, 12 May 2020)