เปิดร่างประกาศคณะกรรมการนโยบายอวกาศแห่งชาติ เรื่อง หลักเกณฑ์ในระดับรัฐเพื่อประกอบการพิจารณาอนุญาตให้ดาวเทียมต่างชาติให้บริการในประเทศเชิงพาณิชย์ พ.ศ. ....

เมื่อวันที่ 22 มิ.ย. 2564 คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบร่างประกาศคณะกรรมการนโยบายอวกาศแห่งชาติ เรื่อง หลักเกณฑ์ในระดับรัฐเพื่อประกอบการพิจารณาอนุญาตให้ดาวเทียมต่างชาติให้บริการในประเทศเชิงพาณิชย์ พ.ศ. .... ตามที่กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดศ.) เสนอ โดยให้รับข้อสังเกตของกระทรวงการต่างประเทศไปประกอบการพิจารณาด้วย และให้ดำเนินการต่อไปได้

ทั้งนี้ ดศ. เสนอว่า

1. นโยบายการพิจารณาอนุญาตให้ดาวเทียมต่างชาติให้บริการในประเทศที่คณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบ (5 มี.ค. 2562) ได้กำหนดเกี่ยวกับการเข้าสู่ตลาด (Market Access) ของผู้ประกอบการดาวเทียมสื่อสารไว้ ดังนี้

1.1 มีนโยบายเปิดตลาดในระดับรัฐ (State Level) ให้ผู้ประกอบการดาวเทียมสื่อสาร (GSO และ Non - GSO) ของรัฐที่มีนโยบายเปิดน่านฟ้าในผู้ประกอบการไทยเข้าสู่ตลาดของรัฐนั้น โดยพิจารณาตามหลักเกณฑ์ และวิธีการที่คณะกรรมการนโยบายอวกาศแห่งชาติกำหนดขึ้น และเสนอคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติและคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบต่อไป

1.2 ให้ผู้ประกอบการ (Firm Level) ของรัฐที่มีนโยบายเปิดน่านฟ้าตามข้อ 1.1 ที่ประสงค์จะประกอบกิจการดาวเทียมสื่อสารโดยใช้ดาวเทียมต่างชาติต้องขออนุญาตและปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ประกาศกำหนด

2. โดยที่พระราชบัญญัติองค์กรจัดสรรคลื่นความถี่และกำกับการประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2553 และที่แก้ไขเพิ่มเติมมาตรา 27 (14/2) กำหนดให้ กสทช. มีอำนาจหน้าที่พิจารณาอนุญาตและกำกับดูแลการประกอบกิจการตามพระราชบัญญัตินี้ โดยใช้ช่องสัญญาณดาวเทียมต่างชาติ และกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการเกี่ยวกับการอนุญาต เงื่อนไข และค่าธรรมเนียมการอนุญาตดังกล่าว ซึ่งต่อมา กสทช. ได้ออกประกาศ กสทช. เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการอนุญาตให้ใช้ช่องสัญญาณดาวเทียมต่างชาติในการให้บริการในประเทศ โดยเป็นการอนุญาตในระดับผู้ประกอบการ หรือ Firm Level ตามข้อ 1.2 โดยประกาศ กสทช. ฯ ข้อ 8 (3) กำหนดให้สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (สำนักงาน กสทช.) พิจารณาตรวจสอบการใช้ช่องสัญญาณดาวเทียมต่างชาติที่มีคุณสมบัติสอดคล้องตามนโยบายที่รัฐกำหนด และประกาศฯ กสทช. ดังกล่าว มีผลใช้บังคับแล้วเมื่อวันที่ 19 ก.พ. 2563 อย่างไรก็ดี กสทช. ยังไม่สามารถพิจารณาอนุญาตให้ดาวเทียมต่างชาติเข้ามาให้บริการในประเทศได้เนื่องจากจะต้องพิจารณาดำเนินการให้สอดคล้องกับแนวนโยบายตามประกาศคณะกรรมการนโยบายอวกาศแห่งชาติตามข้อ 1.1

3. ดศ. โดยสำนักงานคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ จึงได้ดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 5 มี.ค. 2562 โดยได้ศึกษาวิจัยนโยบายการกำหนดสิทธิในการส่งและรับสัญญาณและการเข้าตลาดของดาวเทียมต่างชาติ (Landing Rights and Market Access Policy) เพื่อยกร่างประกาศคณะกรรมการนโยบายอวกาศแห่งชาติ เรื่อง หลักเกณฑ์ในระดับรัฐเพื่อประกอบการพิจารณาอนุญาตให้ดาวเทียมต่างชาติให้บริการในประเทศเชิงพาณิชย์ พ.ศ. .... โดยกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ (พณ.) กรมสนธิสัญญาและกฎหมาย กระทรวงการต่างประเทศ (กต.) และสำนักงาน กสทช. ได้พิจารณาให้ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะประกอบการยกร่างประกาศดังกล่าวด้วยแล้ว

4. คณะกรรมการนโยบายอวกาศแห่งชาติ ในคราวประชุมครั้งที่ 3/2563 เมื่อวันที่ 9 ก.ค. 2563 และคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติในคราวประชุมครั้งที่ 3/2563 เมื่อวันที่ 13 ก.ค. 2563 ได้มีมติเห็นชอบร่างประกาศตามข้อ 3 และให้ ดศ. นำร่างประกาศฉบับนี้เสนอต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อพิจารณาให้ความเห็นชอบต่อไป

สาระสำคัญของร่างประกาศ

1. กำหนดขอบเขตการใช้บังคับของร่างประกาศนี้ โดยให้ใช้บังคับกับการอนุญาตให้ดาวเทียมต่างชาติให้บริการในประเทศเชิงพาณิชย์ ครอบคลุมกรณีผู้ให้บริการประสงค์จะใช้ช่องสัญญาณดาวเทียมต่างชาติในการประกอบกิจการซึ่งให้บริการดาวเทียมสื่อสารแก่บุคคลอื่น รวมถึงกรณีผู้ประกอบกิจการดาวเทียมต่างชาติที่ประสงค์จะประกอบกิจการซึ่งให้บริการดาวเทียมสื่อสารในประเทศไทย ซึ่งต้องได้รับใบอนุญาตประกอบกิจการโทรคมนาคมตามกฎหมายว่าด้วยการประกอบกิจการโทรคมนาคม หรือใบอนุญาตประกอบกิจการโทรทัศน์หรือกิจการกระจายเสียงตามกฎหมายว่าด้วยการประกอบกิจการกระจายเสียงและกิจการวิทยุโทรทัศน์ แล้วแต่กรณี

2. กำหนดให้การพิจารณาว่ารัฐใดเป็นรัฐเจ้าของดาวเทียม จะต้องพิจารณาจากรัฐที่เป็นเจ้าของสิทธิข่ายงานดาวเทียมตามทะเบียนของสหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศเป็นหลัก หากรัฐที่เป็นเจ้าของสิทธิข่ายงานดาวเทียมตามทะเบียนของสหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศไม่ใช่รัฐที่มีความเชื่อมโยงที่แท้จริงกับดาวเทียม ให้พิจารณาจากรัฐที่มีอำนาจในการควบคุมการดำเนินงานของดาวเทียมนั้น หรือรัฐที่มีบุคคลธรรมดาหรือนิติบุคคลสัญชาติตนถือหุ้นข้างมากและเป็นผู้มีอำนาจควบคุมที่แท้จริงของดาวเทียม เป็นลำดับต่อไป

3. กำหนดให้ประเทศไทยอาจตั้งเงื่อนไขการเข้าสู่ตลาดของดาวเทียมต่างชาติด้วยเหตุผลด้านความมั่นคง

4. กำหนดให้การอนุญาตให้ใช้ดาวเทียมต่างชาติในการให้บริการในประเทศไทยเชิงพาณิชย์ ให้เป็นไปตามกรณีดังต่อไปนี้

4.1 ประกอบกิจการดาวเทียมไทยที่ประสงค์จะใช้ช่องสัญญาณดาวเทียมต่างชาติของรัฐเจ้าของดาวเทียมที่เป็นสมาชิกองค์การการค้าโลก ในการประกอบกิจการซึ่งให้บริการดาวเทียมสื่อสารแก่บุคคลอื่น หรือ

4.2 ผู้ประกอบกิจการดาวเทียมต่างชาติของรัฐเจ้าของดาวเทียมที่เป็นสมาชิกองค์การการค้าโลกที่ประสงค์จะประกอบกิจการซึ่งให้บริการดาวเทียมสื่อสารในประเทศไทย โดยผู้ประสงค์จะประกอบกิจการต้องยื่นขอรับอนุญาตให้ใช้ช่องสัญญาณดาวเทียมต่างชาติในการให้บริการในประเทศเชิงพาณิชย์ ต่อ กสทช. ตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่ กสทช. กำหนด

5. กำหนดให้มีการประเมินผลกระทบทั้งเชิงบวกและเชิงลบพร้อมทั้งจัดทำข้อเสนอแนะเมื่อประกาศฉบับนี้บังคับใช้ไปแล้วสามปี เพื่อประกอบการพิจารณาปรับปรุงนโยบายการพิจารณาอนุญาตให้ดาวเทียมต่างชาติให้บริการในประเทศเชิงพาณิชย์ต่อไป