เมื่อช่วงปลายเดือน ธ.ค. 2564 POLICETV สถานีโทรทัศน์สำนักงานตำรวจแห่งชาติ รายงานว่ากองบัญชาการตำรวจสืบสวนสอบสวนอาชญากรรมทางเทคโนโลยี หรือ บช.สอท. เมืองทองธานี พล.ต.ท.กรไชย คล้ายคลึง ผบช.สอท. พร้อมด้วย นายไตรรัตน์ วิริยะศิริกุล รองเลขาฯ รรท.เลขาฯ กสทช. นายธวัช ไทรราหู ประธานชมรมตรวจสอบและป้องกันทุจริต ผู้แทนสมาคมธนาคารไทย และผู้เกี่ยวข้อง ร่วมกันแถลงผลการปฏิบัติ “ระดมปราบปรามบัญชีม้าตัดวงจรหลอกลวงภัยออนไลน์ ” ระหว่างวันที่ 16-22 ธันวาคม 2564 สามารถจับกุมผู้ต้องหาได้ 26 ราย ตรวจยึดของกลางบัญชีธนาคารจำนวนมาก มูลค่าความเสียหายกว่า 36 ล้านบาท

พล.ต.ท.กรไชย กล่าวว่า ตำรวจสืบสวนสอบสวนอาชญากรรมทางเทคโนโลยี หรือ บช.สอท. ได้ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ระดมปราบปรามบัญชีม้าตัดวงจรการหลอกลวงไทยออนไลน์ระหว่างวันที่ 16 ธันวาคมถึง 22 ธันวาคม 2564 สามารถจับกุมผู้ต้องหาได้ทั้งหมด 26 คน จากคดีเกี่ยวกับการฉ้อโกงออนไลน์หลายคดี รวมมูลค่าความเสียหายกว่า 36 ล้านบาท โดยมีคดีสำคัญคือการจับกุมเอเย่นต์รับซื้อขายบัญชีม้า ซึ่งตำรวจไซเบอร์ได้นำกำลังเข้าค้นบ้านพักในจังหวัดชลบุรี หลังสืบทราบว่าเป็นบ้านของขบวนการรับซื้อขายบัญชีม้า จากการตรวจค้นพบบัญชีธนาคารหลายธนาคารรวม 107 บัญชี ซึ่งเป็นของบุคคลต่างๆ รวมกว่า 60 คน

ซึ่งจากการสอบสวนเจ้าของบ้านยอมรับว่า ได้รับซื้อบัญชีจากชาวบ้านในละแวก บัญชีละ 800-1200 บาท ซึ่งแต่ละบัญชีจะต้องมีบัตร ATM หรือผูกกับแอปพลิเคชั่นธนาคารออนไลน์ไว้แล้ว นอกจากนี้ยังพบว่ามี 10 บัญชีจาก 107 บัญชี เคยถูกดำเนินคดีเกี่ยวกับการซื้อขายบัญชีม้ามาแล้ว อีกทั้งลักษณะของถิ่นที่อยู่เจ้าของบัญชียังพบว่ามีลักษณะเกาะกลุ่มในพื้นที่เดียวกัน เช่น ตำบลเดียวกัน หมู่บ้านเดียวกัน โดยมักจะเป็นชุมชนของกลุ่มผู้มีรายได้น้อย

เบื้องต้นเจ้าของบัญชีเหล่านี้จะถือว่ามีความผิดเสมือนตัวการที่นำบัญชีไปกระทำความผิด เข้าข่ายความผิดฐาน ร่วมกันฉ้อโกงประชาชน ตาม ป.อาญา มาตรา 343 มี โทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ, ร่วมกันโดยทุจริตหลอกลวง นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้ออมูลคอมพิวเตอร์ที่บิดเบือน หรือปลอมไม่ว่าทั้งหมดหรือบางส่วน โดยประการที่น่าจะก่อให้เกิดความเสียหายแก่ประชาชน ตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ มาตรา 14(1) มีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ และ ร่วมกันฟอกเงิน ตาม พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 มาตรา 60 มีโทษจำคุกตั้งแต่ 1 ปี -10 ปี หรือปรับตั้งแต่ 10.000 – 200,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

พล.ต.ท.กรไขย ยังระบุอีกว่า เบื้องต้นได้ออกหมายจับเจ้าของบัญชีม้าทั้งหมด 518 หมายจับ แบ่งเป็นหมายจับของตำรวจไซเบอร์กว่า 100 หมายจับ และของตำรวจท้องที่อีกกว่า 400 หมายจับ ซึ่งบัญชีม้าส่วนใหญ่ที่พบเป็นเยาวชน บางคนอายุต่ำกว่า 15 ปี ที่มีเงินหมุนเวียนเข้าออกเป็นจำนวนมาก จึงได้ประสานกับสมาคมธนาคารฯ ให้เฝ้าจับตาความเคลื่อนไหวของเงินจำนวนมากผิดปกติในบัญชีเยาวชนอายุต่ำกว่า 15 ปี ยืนยันไม่ได้เป็นการคุกคามสิทธิส่วนบุคคลของประชาชนทั่วไป

ขณะที่นายธวัช ไทรราหู ผู้แทนสมาคมธนาคารไทย ยอมรับว่าในการติดตามเงินของผู้เสียหายยังมีอุปสรรคเรื่องของระยะเวลาในการประสานงานระหว่างหน่วยงาน และ กรอบอำนาจตามกฎหมายที่จะแก้ปัญหาให้ทันสถานการณ์ แต่ขณะนี้ก็ได้มีการตั้งคณะทำงานไปทำงานร่วมกับตำรวจไซเบอร์ เพื่อให้เกิดความรวดเร็ว

'บัญชีม้า' คืออะไร

ช่วงเดือน ต.ค. 2564 เพจ PCT POLICE ได้สรุปคำว่า #บัญชีม้า ให้เข้าใจกันง่ายๆ ดังนี้

การโกงเงินบนโลกออนไลน์ ที่ต้องใช้บัญชีธนาคาร หรือการซื้อขายของผิดกฏหมายอย่างเช่นยาเสพติด ตัวการที่แท้จริง มักจะไม่ใช้บัญชีของตัวเอง เพราะกลัวหลักฐานจะมาถึงตัวเอง จึงต้องใช้บัญชีคนอื่นมาทำธุรกรรมแทน และทำให้เป็นที่มาของการ #หลอกให้เปิดบัญชี และ #ซื้อขายบัญชี

การหลอกให้เปิดบัญชี อาจแอบอ้างเรื่องต่างๆ นา เช่น ให้รับเงินเยียวยา ให้รับค่าโน่นนี่นั่น แล้วให้บุคคลอื่น เปิดบัญชี แล้วตัวเองเอาบัญชีธนาคารไปใช้ ส่วนถ้ามีผลตอบแทนให้ ก็จะเข้าข่ายของการซื้อขายบัญชีไป ซึ่งปกติพบว่า ซื้อขายกันอยู่แค่หลักร้อยไปจนถึงหลักพัน

เวลามีคดีอะไรเกิดขึ้น แล้วเจ้าหน้าที่ไล่เส้นทางการเงินไป ก็มักจะพบว่าเป็นบัญชีม้า ไม่ใช่ตัวการที่แท้จริง คนมีชื่อในบัญชี อาจไม่มีส่วนรู้เห็นกับการกระทำความผิดในคดีนเลย (แต่ผิดเรื่องเปิดบัญชีแทนนั้นชัดเจนอยู่แล้ว) หลายคดีที่พยานหลักฐานไปต่อได้ยาก เพราะอาจมีการเปลี่ยนมือผู้ถือบัญชีไปหลายทอด ทำให้คดีไม่คืบหน้าอย่างที่หวังเอาไว้

จึงต้องมาเตือนกันอีกแล้ว สำหรับการรับจ้างเปิดบัญชี หรือให้ผู้อื่นใช้บัญชีนั้น อาจมีความผิดได้หลายอย่าง เช่น
- ความผิดฐานร่วมกันกระทำความผิด
- เป็นผู้ใช้ให้กระทำความผิด หรือเป็นผู้สนับสนุนการกระทำความผิด
- ความผิดฐานฟอกเงิน ตามพระราชบัญญัติ ป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542

ซึ่งอัตราโทษสำหรับความผิดฐานฟอกเงินนั้น ก็มีอัตราโทษจำคุกตั้งแต่ 1-10 ปี ปรับ 10,000 -200,000 บาท