“ฝนราชการ” นี่ฝนที่หลายคนสงสัยว่า ฝนรู้เวลาเลิกงานของเราได้อย่างไร

โดยเฉพาะคนกรุงฯ เลิกงานฝนตกทันที เรื่องนี้บอกเลยว่าไม่ใช่เรื่องบังเอิญ

ศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนสิรินาถราชินี ได้ให้คำอธิบายถึง "ฝนราชการ" เอาไว้ว่า เป็นฝนที่มักจะตกลงมาในช่วงเวลาประมาณ 15.00 น. เป็นต้นไป และมักจะตกช่วงที่ใกล้เคียงกันทุกๆ วัน ซึ่งใกล้เคียงกับเวลาที่ "ข้าราชการ" เลิกงาน จึงเรียกว่าฝนราชการ

ลักษณะของฝนราชการนี้ จะเป็นฝนที่ไม่ได้เกิดขึ้นตามฤดูกาล แต่เป็นผลกระทบที่เกิดจากปรากฏการณ์ "โดมความร้อน" หรือ "เกาะความร้อนในเมือง (urban heat island)" ที่เปรียบเทียบก็คล้ายกับความทรงถ้วยคว่ำครอบเมืองไว้ ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่มักเกิดขึ้นในเมืองใหญ่ต่างๆ ทั่วโลก

สาเหตุที่ทำให้โดมความร้อนเกิดขึ้น คือมีตึกอาคารสูงรวมอยู่เป็นจำนวนมาก มีคุณสมบัติเป็นตัวดูดซับความร้อนโดยตรงจากดวงอาทิตย์ เมื่อผนวกเข้ากับพฤติกรรมการใช้ชีวิตของคนเมือง ที่ก่อให้เกิดความร้อนต่อเนื่องทั้งวัน ทำให้ความร้อนที่เกิดขึ้นจะลอยตัวสูงและแผ่ออกไปด้านข้าง มีลักษณะเป็นโดมความร้อนครอบเมืองเอาไว้ ทำให้สภาพอากาศร้อนอบอ้าว

เมื่ออากาศด้านนอกเคลื่อนที่เข้ามาปะทะจึงทำให้เกิดฝนตกในเขตปริมณฑลก่อน ซึ่งเป็นขอบของโดมความร้อนจากเมืองใหญ่ อุณหภูมิความร้อนภายในโดมความร้อนจะเริ่มเปลี่ยนแปลงลดลงในช่วงเวลาประมาณบ่ายสามโมง หรือราว 15.00 น. เป็นต้นไป และจะกลายเป็นฝนในเมืองใหญ่ในเวลาหลังจากนั้น

ฝนราชการ คือหนึ่งในดัชนีที่สะท้อนปัญหาสิ่งแวดล้อมในสังคมเมืองได้อย่างดี เพราะมันคือผลลัพธ์ที่ตามมาจาก "โดมความร้อน" ที่ครอบพื้นที่เมืองซึ่งถูกใช้ประโยชน์ในเชิงเศรษฐกิจ และเอื้อวิถีชีวิตที่สะดวกสบายของสังคมมนุษย์มากอย่างหนักหน่วงมาอย่างยาวนาน

ที่มา: สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์